Civielrechtelijke afdoening van online fraude
Als alternatief voor het strafrecht kunnen slachtoffers van online fraude tegenwoordig zelf een civiele rechtsvertegenwoordiger inschakelen om de geleden schade op de dader te verhalen.
Centre of Expertise Cyber Security
Ruim 9 procent van de Nederlandse bevolking werd in 2023 slachtoffer van online fraude, zo bleek uit de Veiligheidsmonitor van het CBS. De gevolgen van online fraude voor slachtoffers zijn groot. Binnen het strafrecht is de kans op genoegdoening voor deze slachtoffers echter beperkt. Buiten het strafrecht is het voor slachtoffers van online fraude mogelijk een civielrechtelijke procedure te starten, met behulp van een gerechtsdeurwaarder, rechtsbijstandsverzekeraar of advocaat, om de geleden schade op de (vermeende) fraudeur te verhalen. Er wordt verwacht dat het aantal slachtoffers van online fraude dat gebruikmaakt van de civielrechtelijke procedure zal toenemen.
Dit onderschrijft de noodzaak dat er inzicht moet komen in de civielrechtelijke afdoening van online fraude, diens gevolgen voor slachtoffers, daders, betrokken instanties en de maatschappij en de mogelijkheden om eventuele risico’s te verkleinen. Omdat dit inzicht tot op heden zeer beperkt is, is het lectoraat Cybercrime & Cybersecurity van de Haagse Hogeschool in samenwerking met een consortium van praktijkpartners gestart met een onderzoeksproject waarin de civielrechtelijke afdoening van online fraude centraal staat.
Onderstaand is een overzicht van alle deelonderzoeken weergegeven, inclusief status of beoogde opleveringsdatum.
Deelonderzoeken
| Onderzoek | Inhoud | Opleverdatum |
| 1 | De praktische uitvoering en juridische grondslag van de civielrechtelijke afdoening van online fraude | Download rapport |
| 2 | De kennis en behoeften van (potentiële) slachtoffers van online fraude | December 2024 |
| 3 | Het verloop van de civielrechtelijke afdoening van online fraude in 2021-2023 | December 2024 |
| 4 | De ervaringen van slachtoffers met de civielrechtelijke afdoening van online fraude | Download rapport |
| 5 | De ervaringen van daders/geldezels met de civielrechtelijke afdoening van online fraude | Juni 2025 |
| 6 | Gevolgen van het op grotere schaal inzetten voor slachtoffers, daders en de maatschappij | Juni 2025 |
| 7 | Handvatten voor slachtoffers en andere betrokken personen en partijen | December 2025 |
Hoe gaan we dit onderzoeken?
We werken in dit project samen met een groot consortium van praktijkpartners. De onderzoeksvragen worden beantwoord aan de hand van deskresearch, interviews, vragenlijsten, geregistreerde data en ontwerponderzoek.
Looptijd
2023 – 2025.
Partners
Ministerie van Justitie en Veiligheid, Politie Nederland, Landelijk Meldpunt Internetoplichting (LMIO), Landelijke Associatie van Gerechtsdeurwaarders (LAVG), Stichting Achmea Rechtsbijstand, Consumentenbond, Fraudehelpdesk, Slachtofferhulp Nederland en Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV).
Opdrachtgevers
Politie Nederland en Stichting Achmea Slachtoffer en Samenleving.
Contact
Susanne van 't Hoff - de Goede: [email protected]
Merel van Leuken: [email protected]
Rutger Leukfeldt: [email protected]