Leer- en onderzoeksagenda burgerparticipatie

De gemeente wil participatieprocessen in de stad verbeteren en heeft daarom een leeragenda opgesteld.

Centre of Expertise Governance of Urban Transitions

Challenge wijkparticipatie

Bij ambtenaren, ondernemers en bewoners in Den Haag leven vragen over en is er kritiek op burgerparticipatie, vooral als de gemeente het initiatief neemt. De gemeente wil participatieprocessen in de stad verbeteren en heeft daarom een leeragenda opgesteld. Kenniscentrum GUTs, Dienst Publiekszaken, Stadsdelen en Wijken en programma Haags Samenspel hebben gezamenlijk een meerjarig onderzoeksprogramma opgesteld om kennis te ontwikkelen over een aantal leervragen van de gemeente. 

De leervragen zijn: 

  • Het vergroten van maatschappelijke en politieke betrokkenheid
  • Aansluiting van representatieve op participatieve democratie
  • Samenwerking en onderling vertrouwen gemeente en bewoners, professionals en overige betrokkenen en tot slot het samen leren. 

Het vertrekpunt voor het formuleren van de leervragen is de agenda ‘leren en ontwikkelen’ van de gemeente Den Haag. Hierop staan onderwerpen die relevant zijn voor de nieuwe participatieverordening. Bijvoorbeeld het bevorderen van de opkomst bij verkiezingen. Daarnaast is er gekeken op welke vraagstukken de onderzoeklijnen en expertise van GUTs aansluiten. 

Inhoudelijke focus

Om een scherpere inhoudelijke focus te bepalen, zijn beleidsopgaven en leervragen gebruikt als ruggengraat voor de leer- en onderzoeksagenda. Voor de onderzoeksvragen is gezocht naar een goede samenhang tussen beleidsopgaven die deze raadsperiode centraal staan en relevante leervragen, waarin de gemeente zich wil ontwikkelen én waar kenniscentrum Governance of Urban Transitions de komende periode onderzoek naar wil doen. De beleidsopgaven zijn sociale energietransitie en integrale gebiedsontwikkeling: verbinding fysieke en sociale opgaven 

Beleidsopgave: integrale gebiedsontwikkeling

De gemeente Den Haag, met een aanzienlijke bouwopgave maar beperkte eigen grond, betrekt particuliere ontwikkelaars actief bij grote gebiedsontwikkelingen. Volgens de Omgevingswet delen zij de verantwoordelijkheid voor participatie. De gemeente wil samen met bewoners en ontwikkelaars onderzoeken wat de kwaliteit van participatie bepaalt. Een participatiegids is opgesteld als leidraad, en praktijkonderzoek wordt uitgevoerd in cases zoals Morgenstond met BPD en Haag Wonen; CID.

Beleidsopgave: sociale energietransitie

In de komende vier jaar staat Den Haag voor de uitdaging van een grootschalige stadsverduurzaming. Naast technologische en financiële aspecten is de sociale energietransitie in wijken een belangrijke uitdaging. Bewoners en stakeholders moeten betrokken zijn voor succes. De aanpak is maatwerk, variërend op basis van betrokkenheid en eigenaarschap van bewoners in de veranderingen van hun wijk. Ervaringen uit projecten zoals Stadslab Mariahoeve en het gebruik van het burgerberaad in Statenkwartier en Laak worden benut. De onderzoekagenda omvat kortdurende interventies in verschillende stadsdelen, waarbij alle betrokkenen samenwerken om snel te leren over participatievormen en ondersteuning van bewonersinitiatieven.

"De onderzoeksagenda beoogt bij te dragen aan het verbeteren van participatieprocessen in Den Haag doormiddel van een meerjarige langdurige samenwerking tussen de gemeente Den Haag (Dienst Publiekszaken) en het kenniscentrum Governance of Urban Transitions (GUTs) van De Haagse Hogeschool. Het project streeft naar co-creatie, waarbij zowel de Leer- en onderzoeksagenda Participatie wordt vormgegeven als uitgevoerd door de gemeente en het kenniscentrum samen.” 

Doelgroep

Er zijn verschillende doelgroepen waaronder ambtenaren van de gemeente Den Haag, ondernemers betrokken bij gebiedsontwikkelingen, bewoners van Den Haag, wijkprofessionals, en studenten die worden betrokken bij de uitvoering van onderzoek in de wijken. 

Aanpak

De onderzoeksagenda streeft naar een gelijkwaardige samenwerking tussen alle betrokken partijen, met een focus op samenwerking, vertrouwen en het verbeteren van participatieprocessen. Dit in de vorm van co-creatie, waarbij we gezamenlijk de Leer- en Onderzoeksagenda Participatie vormgeven en uitvoeren. We opereren in onderling vertrouwen, maar wel met duidelijke afspraken over uitgangspunten. Regelmatige bijeenkomsten dienen om kennis te delen en te leren van ervaringen. 

Looptijd

De onderzoeksagenda is gestart in 2023 en heeft een minimale duur van 3 jaar. Er wordt gestreefd naar een langdurige, structurele samenwerking, waarbij jaarlijks afspraken worden gemaakt over de voortgang en nieuwe vraagstukken.

Financiering

De onderzoeksagenda Participatie wordt gefinancierd op basis van cofinanciering tussen de gemeente Den Haag (Dienst DPZ) en Kenniscentrum GUTs. Er wordt aanvullende financiering gezocht voor de onderzoeksagenda. Bijvoorbeeld door onderzoeksubsidies aan te vragen bijvoorbeeld bij RAAK en NWO en/ of door cofinanciering binnen de gemeente of bij partners in de stad. 

Resultaten

Samenwerking

Gemeente Den Haag

Team

  • Christine Bleijenberg
  • Henno Theisens
  • Katja Rusinovic
  • Juliet van Viersen
  • Bernell Herder
  • Denise Jonker
  • Luca Middelkoop
  • Hasse van der Veen 

Contact

dr. Christine Bleijenberg, [email protected]