Regeneratieve studentenbegeleiding

Als begeleider in het onderwijs bevind je je in een wereld die voortdurend in beweging is. Complexe uitdagingen en snelle veranderingen vragen om een manier van begeleiden die niet alleen ondersteunend, maar ook betekenisvol is. Vanuit Aniek Draaisma's eigen zoektocht naar hoe we studenten in deze turbulente tijd kunnen helpen ontdekken wat hen raakt, waar ze aan bij willen dragen en wat hun unieke waarde daarin is, is dit onderzoek ontstaan.

Zij is op zoek gegaan naar een vorm van begeleiding die verder gaat dan het individu alleen—begeleiding die bijdraagt aan zorg voor onszelf, elkaar en de wereld. Dit onderzoek richt zich op regeneratieve studentenbegeleiding: een manier van ondersteunen die niet alleen helpt bij persoonlijke groei, maar ook bij het herstellen en versterken van onze gezamenlijke leefomgeving.

Waarom?

De wereld waar studenten zich nu in bewegen, is niet dezelfde als de wereld waarin ze na hun opleiding terechtkomen. De sociaal-ecologische uitdagingen nemen toe, in ernst en omvang. Tegelijkertijd staat het mentale welzijn van veel jongvolwassenen onder druk. We schieten tekort in de zorg voor hen, voor onszelf en voor de wereld om ons heen. Het vervolgonderwijs heeft hierin een verantwoordelijkheid: studenten en begeleiders ondersteunen bij het gezamenlijk bijdragen aan herstel en vernieuwing—niet alleen van henzelf, maar van de samenleving als geheel.

In dit onderzoek verkent Aniek, samen met student-collega Ilaria Rossi, hoe regeneratieve begeleiding vorm krijgt binnen het Nederlandse vervolgonderwijs (mbo, hbo en wo). Hoe integreren studieadviseurs, coaches, mentoren, stagebegeleiders en loopbaanadviseurs—bewust of onbewust—principes van regeneratief begeleiden in hun praktijk? En wat maakt dat mogelijk? Het doel is inzicht te krijgen in hoe deze manier van begeleiden niet alleen bijdraagt aan duurzame en verbonden leeromgevingen, maar ook aan bredere sociaal-ecologische welvaart. Met dit onderzoek willen we begeleiders inspireren en handvatten bieden om met hun begeleiding bij te dragen aan een gezonde toekomst, zowel uit liefde voor onze studenten als voor de aarde.

Eerste bevindingen

De analyse van 20 interviews met regeneratieve begeleiders is nog in volle gang, maar eerste resultaten laten zien dat het onderzoek onder meer inzicht geeft in:

• het ervaren verschil tussen docentschap en begeleiding, met bijbehorende rollen en verantwoordelijkheden;
• het bewerkstelligen van verbinding en betrokkenheid, tussen student en begeleider, maar ook tussen studenten en hun naaste omgeving, als ook vanuit studenten naar de bredere sociaal-ecologische wereld;
• het aanwakkeren en voeden van zorgzaamheid en drijfveren voor wat de student raakt;
• het erkennen van de complexiteit van levende systemen waar de studenten zich in bevinden, en manieren om hier samen met hen toch doorheen te navigeren.

Bij de beschrijving van deze bevindingen wordt specifiek gekeken naar de krachten die begeleiding beïnvloeden: stimulerende, belemmerende en verbindende factoren. Er worden concrete strategieën en hulpmiddelen uitgelegd die begeleiders gebruiken.

Doelgroep

De resultaten van dit onderzoek zijn bedoeld voor studieadviseurs, mentoren, loopbaanbegeleiders, coaches en andere onderwijsprofessionals in het mbo, hbo en wo. Daarnaast is het geschikt voor iedereen die studenten wil begeleiden bij hun persoonlijke en professionele ontwikkeling met oog voor de bredere context van duurzaamheid en regeneratie.

Aanpak

De gids is gebaseerd op praktijkgericht onderzoek uitgevoerd door de onderzoeksgroep Regenerative Thinking aan De Haagse Hogeschool. Dit omvatte interviews en groepsgesprekken met begeleiders in het vervolgonderwijs. Centraal tijdens die gesprekken stond de vraag: Welke vormen en praktijken van begeleiding helpen studenten een dynamisch zelfbeeld te ontwikkelen en hen tegelijkertijd te inspireren bij te dragen aan herstel en verbetering van de samenleving en de wereld als geheel?

De analyse van de kwalitatieve data vindt plaats aan de hand van een analysekader dat uit concepten van innerlijke duurzaamheid, regeneratieve ontwikkeling, transformatief leren en transitie-emotie.
 

Looptijd

Het project begon in september 2024. Tot en met december 2024 zijn er 20 interviews afgenomen met studentenbegeleiders. Het onderzoek bevindt zich momenteel in de fase van analyse en uitwerking. Naar verwachting zal na de zomer 2025 een academisch paper, een gids voor studentenbegeleiders en een podcastserie met de mooiste gesprekken verschijnen.

Resultaten

De resultaten van dit deelonderzoek naar regeneratieve begeleiding leiden initieel tot de volgende eindproducten: 

• een academisch paper ‘Towards a regenerative approach to student guidance in education’ (in ontwikkeling);
• een podcastreeks op ‘Regeneration Lab', het kanaal van Regenerative Thinking onderzoeksgroep, waarin de meest waardevolle delen van de gesprekken met de studentenbegeleiders worden gedeeld;
• een gids voor regeneratieve studentenbegeleiders, met uitgangspunten en principes die inspireren en houvast bieden. De gids is een groeidocument en begeleiders worden uitgenodigd deze aan te vullen op basis van hun eigen ervaringen.

Samenwerking

Het onderzoek bouwt voort op inzichten uit de bredere beweging rondom regeneratief onderwijs en is mede mogelijk gemaakt door bijdragen van praktijkexperts, onderzoekers en betrokken docenten.

Team

Onderzoeksgroep Regenerative Leadership:
dr. Aniek Draaisma (onderzoeker)
Ilaria Rossi (student-assistent)

Contact

Aniek Draaisma
a.j.draaisma@hhs.nl
06 49 30 05 50