Speelvriendelijke steden

Er zijn steeds meer kinderen in Nederland met bewegingsarmoede, overgewicht en geringe motorische vaardigheden. Om kinderen gezonde en fitte volwassenen te laten worden, is het van belang om hen te stimuleren meer te bewegen. Eén manier om dit te bereiken is het beter faciliteren van buitenspelen. Buitenspelen heeft niet alleen een positief effect op de lichamelijke en geestelijke gezondheid, maar ook op motorische, cognitieve en sociale vaardigheden.

Om in te kunnen spelen op deze voordelen is het van belang om meer kennis te krijgen over de vraag waar, hoe en met wie kinderen buiten spelen en hoe zij verschillende speelplekken beleven en ervaren. De Haagse Hogeschool is daarom in samenwerking met de Hogeschool van Amsterdam gestart met een tweejarig onderzoek naar buitenspelen in Delft (Tanthof), Den Haag (Morgenstond) en Amsterdam (Kolenkitbuurt/Overtoomse Veld).

Vergroten van speelplezier

Door kwalitatief onderzoek uit te voeren met en vanuit het perspectief van kinderen, willen we antwoord geven op de vraag welke factoren een bijdrage leveren aan het vergroten van de speelduur en het speelplezier van basisschoolkinderen (6-12 jaar). Deze inzichten toetsen we aan de ideeën en huidige beleidsinstrumenten binnen de gemeenten, waarna we tools en handelingsperspectieven willen aanreiken voor het ontwerpen, programmeren en beheren van speelvriendelijke steden.

Onderzoek

Het onderzoek bestaat uit verschillende onderdelen, waaronder:

• We observeren in de drie wijken a) wie er buiten speelt, b) waar kinderen buitenspelen, c) welke activiteiten ze ondernemen en d) met wie de kinderen buitenspelen.
• Op enkele van de veel gebruikte speelplekken wordt het speelgedrag van de kinderen meer uitvoerig geobserveerd om meer inzicht te krijgen in hoe kinderen daar spelen en met welke speelattributen.
• Om meer inzicht te krijgen waar en waarom kinderen ergens spelen worden kinderen gevraagd om foto’s te maken van verschillende plekken in hun wijk. Deze foto’s vormen vervolgens de basis voor groepsgesprekken over hun wensen, beleving en ervaringen.
• Ook wordt er met kinderen een wandeling door de wijk gemaakt, waarbij zij de route bepalen, verhalen vertellen en bevraagd worden over hun leefomgeving en ervaringen.
• We maken een toetsingskader voor het beoordelen van speelplekken om zo het potentieel gebruik van speelplekken vast te stellen.
• We analyseren beleidsdocumenten en interviewen gemeenteambtenaren om meer inzicht te krijgen in hun visie en hun werkwijze.
• We organiseren bijeenkomsten met de onderzoekers en gemeenteambtenaren om de tussentijdse onderzoeksresultaten te bespreken en op zoek te gaan naar handelingsperspectieven om tot meer speelvriendelijke steden te komen.

Samenwerking

Het project Speelvriendelijke Steden is een samenwerking tussen diverse kennisinstellingen, gemeenten en maatschappelijke organisaties. Vanuit De Haagse Hogeschool werken er drie lectoraten mee aan het onderzoek, namelijk het lectoraat Gezonde Leefstijl in een Stimulerende Omgeving, het lectoraat Grootstedelijke Ontwikkelingen en het lectoraat Public Governance. Vanuit de Hogeschool van Amsterdam is het lectoraat Coördinatie Grootstedelijke Vraagstukken en het lectoraat Jeugdzorg betrokken. Zie hieronder het overzicht van alle deelnemende partijen.

Hogescholen/universiteiten:
De Haagse Hogeschool
Hogeschool van Amsterdam
Hogeschool Windesheim
Universiteit Utrecht
TU Delft

Gemeenten:
Gemeente Amsterdam
Gemeente Delft
Gemeente Den Haag

Overige organisaties:
Jantje Beton
IVN Natuureducatie
Platform Stad en Wijk
Child in the City Foundation

Dit onderzoek is medegefinancierd door Regieorgaan SIA, onderdeel van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).

Duur

Dit project loopt tot en met december 2024.

Voortgang

• Play-friendly cities: first results (urbanspringtime.blogspot.com): een artikel over het belang van buitenspelen, de factoren die hier invloed op hebben en de eerste inzichten in het speelgedrag (wie, waar en wat).
• Playing outdoors: What do children do, where and with whom? | Journal of Childhood, Education & Society (j-ces.com) In dit wetenschappelijke artikel worden de bevindingen van het observatieonderzoek beschreven dat meer inzicht geeft in het speelgedrag van kinderen in de openbare ruimte.
• Podcast Jeugdvriendelijke publieke ruimte: hoe is het gesteld met het gebruik van de publieke ruimte door kinderen, tieners en jongeren? Wat is de meerwaarde van de openbare ruimte voor deze doelgroep? Waar loopt het mis en hoe kan het anders? In deze podcast van het Vlaams netwerk Kind- en Jeugdvriendelijke Steden en Gemeenten vertellen Jolijn De Haene (Netwerk Jeugdvriendelijk), Sven De Visscher (Hogeschool Gent) en Gerben Helleman (De Haagse Hogeschool) je er graag meer over.
• Symposium Speelvriendelijke Steden: op 17 oktober 2024 werd een bijeenkomst georganiseerd waar de belangrijkste resultaten van dit onderzoek werden gepresenteerd. Deelnemers werden meegenomen in de wereld van het kind en ook werden er inzichten gegeven van ouders en gemeenteambtenaren.
• Website gelanceerd: alle onderzoeksresultaten van dit project zijn te vinden op www.speelvriendelijkesteden.nl  

Team

Betrokken vanuit De Haagse Hogeschool zijn:

Gerben Helleman
[email protected]

Sanne de Vries
[email protected]

Karlijn Sporrel
Stephan van Berkel
Bernell Herder
Christine Bleijenberg
Katja Rusinovic
Henno Theisens
Bruno Koopmans