Onderzoeker in de spotlight: Artemis Malliaropoulou

"Het is fascinerend onderzoek te doen en internationaal recht te doceren in Den Haag, de stad die wereldwijd bekendstaat als de internationale stad van vrede en recht. Ik vind het mooi om als onderzoeker onder meer betrokken te zijn bij het opzetten van een ‘monitor’ voor The Hague Rules on Business and Human Rights Arbitration.’ Aan het woord is Artemis Malliaropoulou. Haar naam verraadt haar Griekse geboorte. Zij is als onderzoeker verbonden aan het Kenniscentrum Global Governance en als docent aan de opleiding Internationaal en Europees Recht van De Haagse Hogeschool."

The Hague Rules on Business and Human Rights Arbitration werden op 12 december 2019 gelanceerd. Ze bieden een reeks procedures voor de arbitrage van geschillen. Geschillen die verband houden met de gevolgen van zakelijke activiteiten met een mensenrechtenaspect. De regels bouwen voort op de Guiding Principles on Business and Human Rights van de Verenigde Naties. Ze hebben als doel een adequate oplossing te bieden voor degenen die in hun mensenrechten worden aangetast als gevolg van bedrijfsactiviteiten. De monitor waarbij Artemis is betrokken, moet leiden tot een verdere finetuning van de regels.

Wereldwijde duurzaamheidstrend

Artemis: ‘We zien dat binnen wereldwijd opererende bedrijven steeds meer nadruk wordt gelegd op MVO-waarden. Ook dat overheden zich steeds meer inspannen om BHR-normen wereldwijd op te leggen of te exporteren. Bijvoorbeeld in de nieuwe generatie investerings- en handelsverdragen. Tegen die achtergrond overweegt men om The Hague Rules onderdeel te laten worden van deze wereldwijde duurzaamheidstrend. De redactiecommissie erkent echter dat deze regels misschien een verdere finetuning nodig hebben.’

Internationale arbitrage

The Hague Rules hebben alles te maken met international arbitrage, een favoriet onderzoeksveld van Artemis. Na een bachelor in de rechten behaalde ze een master in EU-recht. In haar doctoraat combineerde ze EU-recht met bestuursprocesrecht. ‘Tijdens mijn studie ontdekte ik dat ik dol ben op internationale arbitrage als een op zichzelf staand recht, een vreedzame methode om geschillen te beslechten. Een methode waartoe de beide partijen besluiten op basis van hun ad-hoc behoeften. Internationale arbitrage combineert mijn liefde voor procesrecht, mensenrechten en internationaal recht in de praktijk.’

‘Die combinatie maakte de zaken een beetje ingewikkeld. Want maakt arbitrage nu deel uit van de publieke of juist de privaatrechtelijke sfeer? Of van beide? En heeft dat onderscheid enig nut om complexe, wereldwijde geschillen op een efficiënte manier op te lossen? Ik geloof in de kruisbestuiving van onderzoeksgebieden. Elke poging om punten met elkaar te verbinden is voor mij een intellectueel uitdagende oefening.’

Onderwijs

‘Naast mijn onderzoek vind ik ook de communicatie met studenten erg leuk. De verfrissende energie van de nieuwe generatie. Hun ideeën zijn inspirerend. Ideeën over de lex ferenda, over hoe het toekomstig recht zou moeten veranderen, over hoe beleid geformuleerd moet worden. Ze leren van mij; ik leer van hen. Ik kreeg de kans om aan De Haagse Hogeschool het vak bedrijfsaansprakelijkheid te geven. Daarin gebruiken we jurisprudentie als basis voor onze klassikale discussies. Die gaan dan over de mogelijke aansprakelijkheid van moedermaatschappijen voor schendingen van de mensenrechten.’

Artemis is sinds 2010 ingeschreven bij de balie van Athene als advocaat Grieks recht. Zij liep stages in New York, Londen, Parijs, Brussel, Rome en Den Haag. ‘Mijn verhalen over deze juridische reis wekken de interesse van studenten die meer willen weten over verschillende soorten juridische praktijken, over manieren om instapposities te krijgen, over de vereiste kwalificaties en de soft skills die zij moeten ontwikkelen.’

Crises en kansen

Dit tijdperk wordt gedomineerd door een dringende wereldwijde humanitaire behoefte, de COVID-19-pandemie, de dreiging van klimaatverandering, toenemende spanningen tussen staten, beëindigde investeringsverdragen, in steeds meer landen een onder druk staande rechtsstaat en de Brexit-saga.

Artemis: ‘Chinezen zeggen dat in elke crisis een kans ligt. Welnu, we worden momenteel geconfronteerd met verschillende crises. Laten we de dingen die we als vanzelfsprekend beschouwen, opnieuw leren waarderen. Laten we de lessen ter harte nemen die de geschiedenis ons leert en hard werken om de onderliggende kansen te grijpen, om als geheel beter te worden.'