Anders-denken en maatwerk leiden tot waardevolle ontmoetingen in de sport

Sinds 2,5 jaar is Frank van Eekeren lector Impact of Sport aan De Haagse Hogeschool. Samen met de onderzoekers in zijn lectoraat en diverse organisaties in de stad probeert hij te begrijpen wat de maatschappelijke waarde en impact van sport is op de samenleving. In een tijd waarin iedereen in zijn of haar bubbel leeft, is er behoefte aan waardevolle ontmoetingen die bijdragen aan meer verbinding in de samenleving. Sport als middel kan hierbij een belangrijke rol spelen.

Het lectoraat heeft een duidelijke link met Den Haag en haar maatschappelijke vraagstukken. De thuisbasis is Sportcampus Zuiderpark, die zoals de naam al doet vermoeden, midden in het Zuiderpark ligt. En midden in de wijk Den Haag Zuidwest. Ook zijn er zogeheten Trefpunten opgericht in Morgenstond, Moerwijk en Bouwlust. Inwoners van deze wijken voelen zich minder betrokken en de deelname aan sport is lager dan in andere wijken.
Frank: “We kunnen hier volop experimenteren met aanpassing van het sportaanbod om de drempel om te gaan sporten te verlagen. Samen met de gemeente en lokale organisaties (welzijn, sportaanbieders) hebben we een coalitie gesmeed. We onderzoeken wat belemmerende factoren zijn voor bewoners in de wijk om te gaan sporten. Met de opgedane kennis wordt nieuw aanbod gecreëerd. Dat wordt vervolgens geëvalueerd: leidt het tot (meer) verbinding? Door de coalitie kunnen we de samenwerking langdurig vormgeven en zorgen we ervoor dat dit type aanbod aandacht blijft krijgen.”

De stem die we niet horen

“Ik ben echt trots op mijn onderzoekers! Ze doen niet alleen onderzoek in de wijk, maar zorgen ook voor structurele inclusie. Inclusie betekent vooral dat we luisteren naar mensen wiens stem we normaalgesproken niet horen. Een mooi voorbeeld is het onderzoek naar (sport-)participatie van jonge moeders met een migratieachtergrond. In participatiecijfers van het CBS is deze doelgroep nergens terug te vinden. We wilden weten of dit nog zo is als je er meer aandacht aan besteedt. Een van mijn onderzoekers heeft bij scholen moeders aangesproken met de vraag of ze niet wilden gaan sporten in een veilige omgeving. Met een klein clubje moeders is ze vervolgens gestart in een van de Trefpunten. Het interessante was dat er via via nieuwe aanmeldingen binnenkwamen, maar ook nieuwe verbindende activiteiten die de moeders zelf bedachten. Met dit onderzoek tonen we aan dat er een groot verschil is tussen big data (landelijke data zoals die van het CBS) en thick data (namelijk kwalitatieve informatie op basis van individuele kennis van en aandacht voor bewoners)", aldus Frank.

Les in de kantine

Verbinding en inclusie zijn niet alleen sleutelwoorden in de onderzoeken van het lectoraat. "We zoeken ook continue naar de verbinding met ons onderwijs. In de minor Impact of Sport zitten 16 studenten vanuit verschillende opleidingen die leskrijgen in de wijk, letterlijk in de kantine van een sportclub. Ze krijgen opdrachten om samen de wijk in te gaan. Als ze afgestudeerd zijn, komen studenten die in het sport- en beweegveld zitten onvermijdelijk met diversiteit in aanraking. In de minor worden ze hierop voorbereid.”

Daarnaast werkt het lectoraat samen met een minor met de opleiding Communicatie van De Haagse. Hierin staat de vraag centraal hoe je met bewoners communiceert over gezondheid. Bovendien hebben we ieder jaar een aantal afstudeerders. Zij doen opdrachten in het Haags Sportkwartier. Een van hen is kortgeleden doorgestroomd naar de gemeente, dat is Tom Arnoldus (alumnus Sportkunde). Hij doet mooi werk, nu vanuit de rol van domeinondersteuner van de Aantrekkelijke Stad, om de verbinding te verbeteren tussen de wijk en de gemeente. Daarbij helpt het mee dat Tom de taal van onderzoek, het stadhuis en de wijk kent.

Internationale samenwerking

Het lectoraat Impact of Sport is het enige lectoraat in Nederland dat expliciet onderzoek doet naar sport als middel voor verbinding en vitaliteit; bij veel andere lectoraten is bewegen puur het einddoel. Het lectoraat heeft een groot internationaal netwerk. "We werken bijvoorbeeld samen met Keulen, Dublin en Praag. In al deze steden is er een grote diversiteit en een aanzienlijke kloof tussen mensen met een hogere en lagere gezinswelvaart. We doen samen projecten en zetten zogeheten Sport & Social Cohesion Labs op, living labs gekoppeld aan onderwijsinstellingen en lokale NGO's.”

Systemen

Zo te horen, gaat het jullie voor de wind. Zijn er ook uitdagingen waar de onderzoekers mee te maken krijgen? “Jazeker! Als je vanuit bewoners een stem wil ophalen, dan kost het geduld en tijd. En tijd hebben onderzoekers en onze partners niet altijd gezien de systemen waarin we vastzitten. We denken nog te veel in output: wanneer ga je wat opleveren? Als het te lang duurt, worden mensen ongeduldig.

Ook hebben we de neiging alles in een getal te willen uitdrukken. Maar resultaten in termen van verbinding kunnen niet altijd in cijfers uitgedrukt worden. Je kunt ook rustig omschrijven wat je hebt bereikt en geleerd zónder direct naar de aantallen te verwijzen. Belangrijk is daarbij om te onderzoeken waar de ruimte zit om buiten het beleid om te gaan.

Meer onderzoekers uit de wijk

Daarnaast willen we zaken veelal vanuit onze eigen, bestaande werkwijze oplossen.  Professionals hebben bijvoorbeeld de neiging alles te plannen in vergaderingen, bij voorkeur tussen 9-17 uur en dan alleen in de weken waarin we werken. Daarmee sluiten we vaak niet aan bij de belevingswereld van de bewoners. We zeggen: 'We zijn buurtgericht, maar wél maar 40 weken per jaar’. Dat is in het onderwijs, bij de gemeente, maar ook bij sportorganisaties. Je zegt het één, maar wat kan je waarmaken als organisatie?

Plus, je bent een buitenstaander. De meeste onderzoekers hebben geen link met de wijk, laat staan een achtergrond in de wijk. Wij komen van buitenaf als een ‘indringer'. Dat geldt overigens voor veel professionals die in de wijk werken. We moeten daarom vooral kritisch naar onszelf blijven kijken, dat we altijd als outsider worden gezien en een bepaalde bias meebrengen. Weet je wat ik het liefste zou willen? Simpel gezegd meer mensen uit de wijk die als onderzoeker aan de slag gaan!”

Den Haag Draait Door 17 maart 2022

Wil je meer weten over het werk van het lectoraat? En meepraten over de uitdagingen? Meld je aan voor Den Haag Draait Door op 17 maart via deze link.

Lees meer over het lectoraat en de onderzoekslijnen op de website van De Haagse Hogeschool.