Auteursrecht en Plagiaat

 

 

In de Auteurswet is vastgelegd indien je een werk waar auteursrechten op rust wilt (her)gebruiken of met anderen wilt delen (bijvoorbeeld door het te mailen of het te uploaden op Brightspace) je hiervoor toestemming moet hebben van de auteursrechthebbende(n), je deze rechthebbenden een billijke vergoeding moet betalen en aan bronvermelding moet doen. Ook voor werken die publiekelijk toegankelijk zijn op internet geldt dat. Lees meer over de Auteurswet op www.auteursrechten.nl.

Wat mag wel?

  • Linken naar auteursrechtelijk beschermde werken (zoals artikelen, boeken, hoofdstukken van boeken, rapporten, papers, andere publicaties en video’s) op het internet mag altijd, maar alleen als deze publicaties rechtmatig openbaar zijn gemaakt. Naar een losse afbeelding linken is niet evident, daarom mag deze overgenomen worden. Echter moeten studenten zich houden aan de voorwaarden van citeren (zie verder onder plagiaat) en moeten docenten zich houden aan de Easy Access Regeling (zie verder). 
  • Kijk of de werken beschikbaar zijn via de digitale bibliotheek. Als dat zo is, dan kun je er zonder problemen naar linken. 
  • Is het werk openbaar gemaakt door de overheid (en is niet expliciet het auteursrecht voorbehouden)? Of gebruik je wetten, besluiten en verordeningen, rechtelijke uitspraken of administratieve beslissingen? Dan mag je deze publicaties zonder problemen (her)gebruiken en delen. 
  • Als werken worden verspreid onder een licentie (zoals Creative Commons),dan zijn de mogelijkheden voor gebruik vaak ruimer. Kijk of het werk zo’n licentie heeft en wat de voorwaarden zijn. Indien je zo een werk wilt uploaden in een elektronische leeromgeving* of wilt gebruiken in een papieren reader en het werk overschrijdt de grens van de Easy Access Regeling dan dient deze overname gerapporteerd te worden (zie verder).

Gebruik ten behoeve van het geven van onderwijs

De Haagse Hogeschool heeft met Stichting Uitgeversorganisatie voor Onderwijslicenties (Stichting UvO), voorheen Stichting PRO, een ‘Easy Access Regeling’ afgesloten voor de overname van korte auteursrechtelijke beschermde werken voor gebruik in het onderwijs. Deze regeling voorziet in toestemming en de billijke vergoeding voor werken die voldoen aan de voorwaarden van de zogenaamde ‘korte overnames’. Deze korte overnames kunnen worden geüpload in een elektronische leeromgeving* of opgenomen worden in een papieren reader.

Easy Access Regeling

Let wel: de overname van korte auteursrechtelijk beschermde werken geregeld in de regeling is alleen van toepassing voor gebruik ten behoeve van het geven van onderwijs. Communicatiedoeleinden richting bijvoorbeeld aankomende studenten, waaronder gebruik van auteursrechtelijk beschermde werken voor de voorbereidende opdracht, vallen hier niet onder. Voor dit soort doeleinden kan er best gebruik gemaakt worden van werken met een Creative Commons licentie of door te linken naar werken op het internet die rechtmatig openbaar zijn gemaakt.

Lange overnames

Voor ‘lange overnames’ moet er toestemming worden gevraagd en een billijke vergoeding worden betaald. Dit kan op de volgende manieren: 

  • De auteursrechthebbende heeft al toestemming gegeven voor hergebruik, door het werk te verspreiden onder een licentie (zoals (Creative Commons). Er hoeft geen billijke vergoeding betaald te worden. De periode van gebruik is onbeperkt. Wel moet de overname gerapporteerd worden. Jaarlijks, indien deze meerdere jaren wordt gebruikt. 
  • Er wordt rechtstreeks toestemming gevraagd via de auteursrechthebbende(n) van het werk. Let op dat de auteur niet altijd de (enige) auteursrechthebbende is. Bij meerdere auteurs is er sprake van gezamenlijk auteursrecht en moet iedere auteur toestemming geven. Bij gepubliceerd werk is in veel gevallen de uitgever de auteursrechthebbende. Normaliter hoeft er geen billijke vergoeding betaalt te worden. Spreek een periode van gebruik af. 
  • Er wordt toestemming gevraagd via Stichting UvO. Oplage is vereist. Stichting UvO stuurt een factuur voor het betalen van de billijke vergoeding. De periode van gebruik is standaard één jaar. 

Een lange overname moet in al deze gevallen jaarlijks gerapporteerd worden. Oplage is vereist.

Deze lange overnames kunnen worden geüpload in een elektronische leeromgeving* of opgenomen worden in een papieren reader. 

Indien je meer losse afbeeldingen wilt gebruiken dan de grens die de Easy Access Regeling toelaat, maak gebruik van afbeeldingen met een (Creative Commons) licentie. Meer informatie op de pagina Beeld en geluid. 

Meer uitleg over “korte en “lange” overnames op Auteursrecht en onderwijsmateriaal op www.auteursrechten.nl en op www.Stichting-UvO.nl. 

Docenten

  • Zijn verantwoordelijk voor het tijdig naleven van de Auteurswet bij lange overnames. 
  • Vragen indien nodig toestemming of zorgen dat er indien nodig toestemming wordt gevraagd aan de auteursrechthebbende(n) voor de lange overname, rechtstreeks of via de portal van Stichting PRO.
  • Zijn verantwoordelijk voor het archiveren en desgevraagd beschikbaar stellen van bewijsmateriaal dat er schriftelijk toestemming is verleend voor het doen van een lange overname. (Mondeling verkregen toestemming is niet rechtsgeldig en moet derhalve schriftelijk worden bevestigd.)
  • Bij het overdragen van een module aan een collega docent draagt de docent ook de afspraken (incl. vastgelegd bewijsmateriaal) rond de overnames over. 
  • Zorgen ervoor dat een lange overname (wanneer deze geüpload wordt in een digitale leeromgeving* of opgenomen wordt in een papieren reader) jaarlijks gerapporteerd wordt. Leveren voor deze rapportage naast de gegevens van het werk waaruit is overgenomen ook de oplage aan. Een adequate rapportage voorkomt een controle en dus een eventuele naheffing. 

Zie het HHs stroomschema voor de procedure/keuzes rond overnames. Vraag binnen je faculteit over het (laten) uitvoeren en afhandelen van overnames bij Stichting UvO en de procedure rond het rapporteren van lange overnames.

Voor het vervaardigen van een papieren reader kan je terecht bij de REPRO (doorgaans via je faculteit). De REPRO gaat ervan uit dat de Auteurswet werd nageleefd bij het samenstellen van de reader. De docent blijft hier verantwoordelijk voor.  

* Onder een elektronische leeromgeving wordt verstaan dragers die / een netwerk / een omgeving waartoe alleen ingeschreven studenten en medewerkers van De Haagse Hogeschool ter beschikking worden gesteld / toegang hebben. Hieronder vallen Brightspace, de portal, blended learning tools. Let op de toegangsrechten. 

Plagiaat

Plagiaat is het geheel of gedeeltelijk overnemen van andermans werk en het laten doorgaan voor eigen werk, omdat je niet correct aan bronvermelding doet, of je niet houdt aan de andere voorwaarden van citeren. 

Onder citeren verstaan we: het weergeven van wat een ander heeft gezegd, geschreven of gemaakt. Het gaat hier zowel om een letterlijke weergave als om een weergave in eigen woorden (parafraseren). Omdat het om andermans werk gaat, moet je dat duidelijk maken en moet je aan de volgende voorwaarden voldoen:

  1. Het citeren vindt plaatst in polemiek, aankondiging, beoordeling of wetenschappelijke verhandeling of voor een uiting met een vergelijkbaar doel.
  2. Het citaat moet functioneel zijn. Het moet de inhoud van het werk waarbinnen geciteerd wordt ondersteunen, en mag niet ter versiering dienen.
  3. De omvang van het citaat moet gerelateerd zijn aan het doel dat wordt nagestreefd. Lange programma’s of lange teksten mogen bijvoorbeeld niet worden overgenomen, wel korte tekstfragmenten. Kunstwerken en foto’s mogen wel in hun geheel ‘geciteerd’ worden.
  4. Bij het citeren moet de bron waaronder de naam van de auteur op duidelijke wijze worden vermeld.Plagiaat is het geheel of gedeeltelijk overnemen van andermans werk en het laten doorgaan voor eigen werk, omdat je niet correct aan bronvermelding doet, of je niet houdt aan de andere voorwaarden van citeren. 

Hulpmiddelen

  • APA handleiding voor het correct weergeven van citaten.
  • RefWorks. Een handig hulpmiddel dat je kunt inzetten om correct te citeren. 
  • WorldCat.org. Een wereldwijde catalogus waarin je publicaties kunt opzoeken waaruit je citeert. Via de optie citeren/exporteren kun je eenvoudig het citaat kopiëren in je literatuurlijst of exporteren naar RefWorks. 
  • De Haagse Hogeschool biedt docenten de mogelijkheid ingeleverde werkstukken, scripties, rapporten te laten scannen door plagiaatopsporingsprogramma Ouriginal. Het programma is gekoppeld aan de online inlevermogelijkheid in Brightspace. Meer informatie, handleidingen en veelgestelde vragen zijn te vinden op Brightspace. Docenten kunnen hun vragen stellen via [email protected] met als onderwerp “Ouriginal”.

Auteursrechteninformatiepunt

De bibliotheek adviseert en helpt studenten, docenten en onderzoekers bij vragen over auteursrecht. Ook is de bibliotheek lid van het landelijk netwerk auteursrechteninformatiepunten HBO. Binnen dit netwerk wordt expertise uitgewisseld en worden vuistregels, tools en hulpmiddelen ontwikkeld.  

Meer weten?

Contactpersoon voor auteursrechten: [email protected]