Expertise Netwerk Systemisch Co-Design start met eerste onderzoeksprojecten

Op maandag 30 mei vond de startbijeenkomst plaats van het Expertise Netwerk Systemisch Co-Design (ENSCD). Initiatiefnemers als Hogeschool Inholland, De Haagse Hogeschool en Hogeschool Utrecht en uiteenlopende partners maakten kennis met het programma- en gedeelde onderzoeksteam en spraken over de rol die systemisch co-design bij complexe maatschappelijke vraagstukken kan spelen. Inmiddels komen ook de eerste concrete onderzoeksprojecten van de grond. “Ze zorgen voor een kruisbestuiving tussen onderzoek, onderwijs en werkveld.”

Hogeschool Inholland, De Haagse Hogeschool en Hogeschool Utrecht hebben het initiatief genomen om met steun van de SIA-regeling SPRONG gezamenlijk het ENSCD op te zetten. Het doel is om de komende acht jaar met systemisch co-design op diverse plekken in Nederland concrete, maatschappelijke vraagstukken aan te pakken en transities te versnellen. En wel op zo’n manier dat het bijdraagt aan het maatschappelijk verdienvermogen. Door systemisch co-design toe te passen wil het ENSCD in 4 jaar ook een theoretisch framework en praktische toolbox ontwikkelen voor deze multi-stakeholderaanpak.

Netwerk met verschillende onderzoeksprojecten

“We zijn geen onderzoeksproject”, benadrukt Wina Smeenk, lector Societal Impact Design bij Hogeschool Inholland en penvoerder van het SPRONG-traject. “We zijn een netwerk dat een programma uitvoert waaronder verschillende onderzoeksprojecten kunnen vallen. Voorwaarde is dat die projecten vallen binnen de transitiethema’s van onze hogescholen: de digitaal verantwoorde samenleving, de duurzame samenleving en de gezonde, sociale en veilige samenleving. Binnen en vooral ook buiten onze hogescholen gaan we op zoek naar projecten en initiatieven om aan te haken, te experimenteren en te leren.”

Verschillende teams

De kern van het groeiende netwerk bestaat uit verschillende inhoudelijke teams waarin lectoren van de drie hogescholen en van partner Hogeschool Rotterdam hun kennis bundelen. Daarnaast is er een programmamanager, een communitymanager en een gedeeld onderzoeksteam, die op programmaniveau te werk gaan.

Project Chemelot

Al in het voorjaar heeft ENSCD het eerste onderzoeksproject opgepakt. Op Chemelot, een groot terrein voor de chemische industrie in Zuid-Limburg, wil het partnerschap Safety Delta Netherlands een werkwijze ontwikkelen waarin bedrijven gezamenlijk werken aan veiligheid. “Het is een netwerkissue en daarmee een interessant vraagstuk om met systemisch co-design aan te werken. Met onderzoekers van het lectoraat Innovation Networks van De Haagse Hogeschool en onderzoekers van mijn lectoraat zijn we betrokken. Zij hebben een living lab-proces ontwikkeld, mijn lectoraat het co-designcanvas. We zoeken uit hoe we die twee methoden gecombineerd kunnen inzetten in een voor ons nieuwe sector.”

Blij met komst ENSCD

Marcel Kleijn is strateeg bij InnovationQuarter, de Zuid-Hollandse regionale ontwikkelingsmaatschappij. “Ik ben heel blij met de komst van het ENSCD”, zegt Kleijn. “Het is belangrijk dat hogescholen betrokken zijn bij het ecosysteem van innovatie. Ze zitten dicht op de praktijk, ook op het mkb – een belangrijke doelgroep voor ons – en ze zijn er goed in om kennis uit praktijkgericht onderzoek te koppelen aan het opleiden van professionals.”

Duurzame relatie aangaan

“Fijn van het ENSCD is dat ik in één klap toegang heb tot de gecombineerde kennis van vier hogescholen. Ik hoef voor een samenwerkingsproject niet zelf al die instellingen te benaderen. De gecombineerde capaciteit geeft me vervolgens ook vertrouwen dat projecten opgestart en uitgevoerd worden. Omdat het ENSCD ten minste de komende acht jaar bestaat, dankzij de SIA SPRONG-subsidie, kunnen we ook een lange en duurzame relatie opbouwen.”

Onderzoek naar fieldlabs

Net als het ENSCD richt InnovationQuarter zich op complexe maatschappelijke opgaven en brengt het partijen samen om van daaruit nieuwe business te creëren. Kleijn: “Systemisch co-design zit ook in onze werkwijze als we in netwerken verschillende programma’s uitvoeren.” InnovationQuarter is ook van plan om samen met het ENSCD en met steun van de Kennis en Innovatie Agenda (KIA) Maatschappelijk Verdienvermogen een onderzoeksproject uit te voeren. “We willen samen met de andere regionale ontwikkelingsmaatschappijen onderzoek doen naar fieldlabs. Hoe kun je die opschalen en beter laten renderen? De inzichten over systemisch co-design gaan ons helpen om die slag te maken.”

Kruisbestuiving

“De projecten die we uitvoeren zorgen voor een kruisbestuiving”, zegt Smeenk. “Studenten en onderzoekers van de hogescholen leren met elkaars methodes te werken en die te combineren. Werkveldpartners leren systemisch co-design toepassen in de praktijk en door toepassing in de praktijk ontwikkelen we systemisch co-design verder. Ook voor het onderwijs, zowel op bachelor- als masterniveau. En misschien wel professional doctorates en PhD’s.”

Meer weten over het ENSCD? Bezoek de nieuwe website.