Het recht op schoonheid

Wat is schoonheid? En is schoonheid een mensenrecht? Adrianna Żywolewska, Irene Wessels, Janneke van Wegberg en Florence Stigter gingen op zoek naar antwoorden. Deze 4e jaars studenten Huidtherapie onderzochten de literatuur, spraken met mensenrechtenspecialisten en gingen met de camera op pad om De Haagse bevolking naar hun mening over schoonheid te vragen. Het resultaat van hun onderzoek legden ze vast in de documentaire ‘Recht op schoonheid’.

Het is niet voor niets dat deze toekomstig huidtherapeuten het onderwerp schoonheid kozen als onderwerp voor een studie naar mensenrechten. Door de toepassing van nieuwe technologieën en door de invloed van social media verandert het beroep van de huidtherapeut razendsnel. “Zo’n 10 jaar geleden richtte het werk van de huidtherapeut zich voornamelijk op de behandeling van de zieke of beschadigde huid. Door de introductie van nieuwe lasertechnieken krijgen huidtherapeuten steeds vaker vragen voor een behandeling van de gezonde huid”, vertelt docent-onderzoek Natasha Labohm, die voor het lectoraat Wereldburgerschap onderzoek doet naar ethisch handelen van de huidtherapeut.

Lookism

Social media beïnvloeden onze schoonheidsnormen als nooit tevoren en versterken die vraag. Wie gevoelig is voor de dagelijkse stroom van perfecte – gefilterde en gefotoshopte- plaatjes op Instagram, zoekt al snel naar hulp om zelf ook zo’n perfecte huid te krijgen. “Er is steeds meer tijd en geld nodig om te voldoen aan de minimale schoonheidsnormen”, aldus Natasha. “Daarmee ligt een tweedeling van de samenleving op de loer: mensen die wel en mensen die geen tijd en geld hebben om aan de norm te voldoen. Lookism, discriminatie op basis van uiterlijk, komt wereldwijd voor. Bij vrouwen en bij mannen.”

Perfecte plaatje

“Wat is schoonheid? Dat is eigenlijk de eerste vraag die je moet stellen”, legt Adrianna uit. “Schoonheid is niet objectief. Deel een foto van een willekeurig iemand met je vrienden en je zult zien dat de meningen verdeeld zijn.” Benieuwd naar de mening van De Haagse bevolking, gingen de studenten de stad in met een camera en vroegen willekeurige voorbijgangers naar hun idee over schoonheid. Janneke vertelt: “Op socials zien we de ‘perfecte beelde’, hoewel je natuurlijk kunt twisten over wat perfect is. Dus wij waren eigenlijk verrast door het antwoord. [spoiler alert] Als je het mensen op de man af vraagt, dan gaat schoonheid vaak over uitstraling. Niet over hoe je eruit ziet, maar over hoe je je gedraagt en overkomt.”

Niet te bewijzen

Als schoonheid een mensenrecht is, dan moet je het kunnen claimen; kunnen opeisen. Omdat er geen duidelijke definitie van het begrip schoonheid is, wordt claimen dus lastig. “In de universele verklaring van de rechten van de mens, kom je het recht op schoonheid dan ook niet tegen”, weet Florence. “Er staan wel artikelen in die gaan over discriminatie en acceptatie van anderen. Zelfs bij rechten die over discriminatie gaan en duidelijk gedefinieerd zijn, is het al lastig om die te claimen. En voor discriminatie op basis van je uiterlijk geldt dat nog meer. Bewijs jij maar eens dat iemand anders je heeft benadeeld omdat jouw uiterlijk hem of haar niet aanstaat.”

Accepteer verschillen

Irene: “Voor ons onderzoek hebben we ook gesproken met mensenrechten specialisten. Die vragen naar de maatstaf om het recht te claimen. Wanneer ben je niet mooi genoeg? Wie gaat dat bepalen? Het is niet te bewijzen.” Het recht op schoonheid is op dit moment niet opgenomen in de verklaring van de rechten van de mens. Maar dat betekent voor de Huidtherapie studenten niet einde discussie. “Door dit onderzoek zijn we nagaan denken wat het recht op schoonheid in de dagelijkse praktijk van de huidtherapeut kan betekenen”, vertelt Florence. “Als professional hou je bijvoorbeeld in gedachten dat jouw idee van schoonheid niet hetzelfde hoeft te zijn als dat van de patiënt die voor je ligt. Stel iemand komt langs vanwege acne problemen, maar jij ziet veel meer aan de huid, bijvoorbeeld plekjes of beharing. Dat hoef je dan niet allemaal te benoemen. Je respecteert zo de wens van de patiënt en accepteert zijn of haar idee van eigen schoonheid.”

Taboe

“Het doel van de documentaire die we maakten, is in gesprek te gaan over schoonheid en hoe we daar met elkaar mee omgaan”, vertelt Janneke. “Wij hebben door het maken van de film en ons onderzoek meer begrip gekregen voor andere opvattingen over schoonheid. Wat ons betreft draait het om acceptatie van je medemens.” Adrianna vult aan: “Hoe gaan we om met schoonheid en druk van sociale media bijvoorbeeld? We weten dat iedereen foto’s bewerkt voor de socials om aan een bepaald schoonheidsideaal te voldoen. Sterker nog: influencers komen naar de huidtherapeut omdat ze in real life een net zo gladde huid willen hebben als online. We voelen de druk, maar we praten er niet over. Het is een taboe. Waarom doen we dat en wat doet dat met ons en hoe we met anderen omgaan? Die discussie willen we voeren.”

Documentaire ‘Recht op schoonheid’

Benieuwd naar de documentaire van Adrianna, Irene, Janneke en Florence?

• Bekijk de documentaire op You Tube (en laat een reactie achter!)
• Kom eind dit jaar naar het Faith In Human Rights Festival van De Haagse. Daar gaat de film op groot scherm in première en kun je kennismaken en van gedachten wisselen met de makers.

Meer informatie

• Meer informatie over mensenrechten vind je op de website van het College voor Mensenrechten.

• Wil je in actie komen voor mensenrechten? Dan kun je terecht bij verschillende organisaties waaronder IofC Nederland en Amnesty International Nederland.

Over Faith in Human Rights

In december 2023 bestaat de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens 75 jaar. Den Haag, internationale stad van vrede en recht, zal deze mijlpaal niet ongemerkt voorbij laten gaan. In aanloop naar de viering van het 75-jarig bestaan van de mensenrechten in Den Haag, organiseren we bij De Haagse het Festival Faith In Human Rights. Een reeks van activiteiten in samenwerking met Initiatives of Change (IofC) Nederland voor en door studenten en medewerkers van De Haage. Het IofC-programma Faith in Human Rights (Geloven in Mensenrechten) werkt toe naar de viering van 75 jaar Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, op 10 december 2023. Het Haagse Vredespaleis is hiervoor al gereserveerd.