Hoe Bram muziek en techniek koppelt aan gezondheid

‘De vrijheid die ik tijdens deze stage kreeg, was fantastisch en tegelijkertijd lastig.’ Aan het woord is Bram Nijhoff, student Mechatronica. Tijdens zijn stage bij een lectoraat – dat kan dus, en het is nog leuk ook – dacht hij na over een muziekinstrument voor mensen met dementie. Hij ontdekte dat hij heel veel had aan alles wat hij tijdens de opleiding had geleerd én hij worstelde behoorlijk met een aspect dat tijdens de opleiding wat minder aan de orde was geweest.

Bram wist helemaal niet dat er onderzoeksteams waren op De Haagse. Toen hij in jaar 3 hoorde dat er een lectoraat Technologie voor Gezondheidszorg was, was zijn interesse gewekt. Een gesprek met lector Luc de Witte volgde en een project met Sheffield kwam ter sprake. Daar ging het om een muziekinstrument voor mensen met dementie. Bram: ‘Alles kwam perfect bij elkaar. Vroeger vond ik gezondheidszorg al interessant, en muziek maken is een grote hobby van me. Ik wilde ook wel weten hoe een onderzoeksteam werkt in vergelijking met een commercieel bedrijf.’

Vaag begin

Dat het anders was dan een doorsneestage was snel duidelijk. ‘Bij een project als dit begint het vaag. Je weet niet heel veel en er ligt niet veel klaar’, aldus Bram. In eerste instantie had hij vooral veel vragen. Wat is dementie eigenlijk? Wat gebeurt er in dat brein? Hoezo zou dát instrument geschikt zijn? Door literatuur te lezen en mensen met dementie – zijn buurvrouw bijvoorbeeld – op te zoeken, vond hij antwoorden. Er vielen ook ideeën af. Gaandeweg kwam hij steeds meer tot de kern. ‘Ik kreeg de ruimte om het project helemaal zelf in te vullen. Die vrijheid was wel heel gaaf’, glundert Bram.

Van muziekinstrument naar interface

Bram richtte zich op mensen met alzheimer omdat er bij hen weinig verandert aan de motoriek. Na wekenlang peinzen besloot hij geen specifiek instrument te ontwikkelen, maar een ‘interface’ die gekoppeld kan worden aan bestaande instrumenten. ‘Een instrument is nooit voor iedereen perfect. Deze interface kan wel door iedereen gebruikt worden. In combinatie met een instrument dat iemand vroeger bespeelde, of een ander voorwerp waar iemand vertrouwd mee is. Een oude telefoon met druktoetsen bijvoorbeeld. Maar daar denk ik bewust niet over na.’

Ik wil het zo maken dat het niet erg is dat iemand de toets te laat indrukt. Er gaan geen punten af

Het idee is dat de gebruiker meespeelt met bekende muziek, een beetje zoals in het computerspel ‘Guitar Hero’. Wel is er een belangrijk verschil. ‘Het idee van falen wil ik er niet in. De uitdaging voor mij is om het zo te maken dat het niet erg is dat de gebruiker de toetsen te laat of helemaal niet meer indrukt. Het systeem laat de muziek dan nog steeds horen, alleen het hoofdinstrument valt op een gegeven moment weg.’ Spelenderwijs de hersenen activeren, daar gaat het om. Onderzoek toont namelijk aan dat iemand met dementie beter in staat is een gesprek te voeren na muziek gemaakt te hebben.

Vervolg nodig

Wat Bram oplevert – de interface  – is een combinatie van hard- en software, een systeem. Niet iets wat je al bij iemand met alzheimer op schoot kunt leggen. ‘Na mij moet er nog iemand mee verder. Ik definieer het systeem en wat erachter zit. Ik geef aan dat binnen deze kaders deze dingen getackeld moeten worden en dat dat kan als het er zo uitziet, maar ook: hoe speelt het systeem de muziek af, hoe wordt dat weergegeven, waar komt dat interactiestukje erin?’ Uiteindelijk doet die interface zijn werk op de achtergrond en zijn er animaties op de voorgrond.

Samen optrekken met de klant

En dan nog dat aspect waar Bram mee geworsteld heeft. Wat was dat? ‘Het is echt heel erg belangrijk dat je meteen gaat praten met mensen die weten wat er nodig is. Ik wist niet dat dat zo belangrijk was. Binnen onze schoolprojecten leveren we prachtige technische dingen op, maar dat is best voorgekauwd. We krijgen een lijst met eisen en de docent zegt erbij dat het heel cool is als we daar iets extra’s aan toevoegen. Ik snap wel dat het tijdens de opleiding niet altijd kan, maar ik zou het meer met de klant samen willen doen.’

Mechatronica lekker brede opleiding

Bram bekwaamt zich graag in veel verschillende onderwerpen. De opleiding Mechatronica is heerlijk breed en past dus goed bij hem. ‘Ik ben niet overal even goed in natuurlijk, maar ik vind wel alles leuk. Mechanische berekeningen uitvoeren gaat me makkelijk af. Daar kan programmeren bij komen kijken, vandaar dat ik dat ook leuk vind. Tijdens deze stage heb ik geleerd om optimaal te programmeren door, als het even kan, bestaande code van het internet te kopiëren en aan te passen aan dat wat je al in je script hebt. Zelf schrijven doe je alleen als je niets geschikts vindt. Perfect als de tijd beperkt is.’

Dat of dat of nóg iets anders

Na de zomer gaat Bram zijn laatste jaar in, met onder andere een afstudeerstage. Hij heeft nog niet besloten of hij dan verder gaat met de interface die hij binnenkort oplevert. Het lijkt hem leuk, maar dat bedrijf in nanotechnologie – waar hij zijn vorige stage deed – lonkt ook nog. ‘Ze hadden daar een nanoprinter. Die drukt deeltjes van 1 miljoenste meter af op een platform. Heel cool. Daar zou ik ook nog een opdracht kunnen doen.’ Of het wordt nóg iets anders. Iets in het buitenland bijvoorbeeld. Ik zei het al: Bram specialiseert zich niet graag. Liever leert hij álles.

Hou jij van techniek en vind je, net als Bram, heel veel leuk? Zie je het wel zitten om een mechanisch systeem te ontwerpen? Bekijk de website van Mechatronica op De Haagse Hogeschool.