Inspirerend symposium over Boemerang-beleid

Als we blijven doen wat we deden, krijgen we wat we hadden...

Vorige week organiseerde het lectoraat Jeugdhulp in Transformatie, onderdeel van het Kenniscentrum GUTs, en het Kennisnetwerk Jeugd Haaglanden een symposium over Boemerangbeleid. Het was een bijzondere bijeenkomst waarin belangrijke inzichten werden gedeeld.

Rob Gilsing, dagvoorzitter en lector van het lectoraat Jeugdhulp in Transformatie, verwees in zijn welkomstwoord naar het kamerdebat van de avond ervoor over de Hervormingsagenda Jeugd. Hierin was een duidelijke tweestrijd te zien tussen ‘actief stilzitten’ en onmiddellijke, concrete acties vanuit de Kamer.

Tijdens haar bevlogen presentatie sprak Sharon Stellaard over de voortdurende tragiek in het beleid voor passend onderwijs en jeugdzorg. Haar betoog omvatte vier belangrijke boodschappen:
 

1. Een lange termijnanalyse toont twee patronen:
   
   - Herhalend patroon: Beleidsintenties zijn de afgelopen halve eeuw nauwelijks veranderd. 
   
   - Reactief patroon: Hervormingsbeleid reageert op onbedoelde gevolgen van eerdere hervormingen.
2. Fundamentele beginselen en oorzaken van beleidsfalen zijn uit het zicht verdwenen.
3. We hebben geen nieuwe oplossingen nodig, maar nieuwe vragen over onze "oplossingen".
4. Een pleidooi voor een "Reflectiekamer" waarin veel tijd en ruimte is om samen te kunnen reflecteren.

Sharon verwees naar de startnota voor jeugdwelzijnsbeleid uit 1974, waarin knelpunten werden beschreven die nog steeds actueel zijn. Ze pleitte voor een fase van reflectie: "Ik roep op om tijd vrij te maken in de agenda, zodat we samen kunnen nadenken." En: “We hebben geen tijd te verliezen om tijd te nemen.”

Bert Wienen richt zich in zijn onderzoek op de vragen: waarom hebben zoveel kinderen en jongeren jeugdhulp nodig? En wat betekent dit voor ons onderwijs en de samenleving? Bert benadrukt dat we onze hypothesen moeten durven veranderen en meer aandacht moeten hebben voor de context waarin kinderen opgroeien. Door nieuwe hypothesen te formuleren, kunnen we betere oplossingen vinden voor deze vraagstukken.

Vanuit het perspectief van professionals herkenden Mirjam Heemskerk en Irene de Brauw-Pedroz veel van de analyses van Sharon en Bert. Zij pleitten beiden voor meer lef om de ruimte die professionals op de werkvloer van jeugdhulp en onderwijs hebben, ook daadwerkelijk te benutten.

Het symposium werd afgesloten met een panelgesprek met Joelle Gooijer, René Peeters, Astrid Rotering, Inez Laarhoven en Sharon Stellaard. Daarin pleitte Inez Laarhoven, daarin ondersteund door Joëlle Gooijer, voor minder politieke aansturing, waardoor er meer rust en ruimte in jeugdhulp en onderwijs is. Ex-wethouder René Peeters stelt daartegenover dat juist de gemeente een actief verbindende rol zou moeten spelen, ook als het gaat om het vormgeven van onze pedagogische basis. Vanuit de zaal werd gewezen op het belang van de stem van jeugdigen en ouders in het vormgeven van beleid rond jeugdhulp en onderwijs. Astrid Rotering betoogde hartstochtelijk dat ‘we moeten leren houden van onze ingewikkelde gezinnen.’

Dagvoorzitter Rob Gilsing vat het gesprek mooi samen: “Het belang van ruimte voor reflectie is essentieel, naast het belang van lef en moed om bestuurlijk ongehoorzaam te zijn en de ruimte op te zoeken, op verschillende niveaus. Ik hoop dat we dan kleine stappen te zetten om die stip op de horizon, die in 1974 al is geformuleerd, samen te bereiken in deze regio.