Inzet sensoren verbetert rolstoelgebruik

Snelheid, wendbaarheid, rotatie. Op het rolstoelsportevenement Eurocup Finals op 5 mei in Bemmel waren in een livestream alle rolstoelprestatiedata van de sporters te volgen. Een primeur die zowel erkenning geeft aan de rolstoelsport, als grote impact heeft op revalidatie en het persoonlijke gebruik van rolstoelen. 

“De sensoren die wij op rolstoelen plaatsen, werken net als een fietscomputer, maar dan veel nauwkeuriger. We kunnen heel precies en live data meten. Zo weten we bijvoorbeeld exact hoe snel de sporters zijn, hoeveel afstand ze afleggen en hoe snel ze draaien. Daarmee weten we hoe fysiek intensief de sport is en hoe een rolstoel optimaal afgesteld kan worden”, aldus Rienk van der Slikke, docent Bewegingstechnologie en onderzoeker bij het lectoraat Technologie voor Inclusief Bewegen en Sport (TIBS). 

Accuraat beeld 

Rienk startte 10 jaar geleden met zijn promotieonderzoek aan De Haagse in nauw overleg met sportkoepel NOC*NSF. Rienk: “Eerder werkte ik bij een bedrijf dat sensoren ontwikkelt voor het meten van houdingen en bewegingen. Het werd echter niet ingezet in de rolstoelsport.” Rienk introduceerde de sensoren bij de rolstoelsport. Door zowel tijdens trainingen en wedstrijden als in gestandaardiseerde settings alle bewegingen van een rolstoel te monitoren, ontstaat een accuraat beeld hoe de rolstoel per persoon gebruikt wordt. “Een onderzoek dat ook internationaal uniek is.” 

Betere classificatie Het belang van het onderzoek en de inzet van sensoren ligt volgens de onderzoeker ten eerste bij het verbeteren van de training bij rolstoelsporten. “Met de data kunnen we rolstoelen nog verder afstemmen op het individueel gebruik, waardoor je bijvoorbeeld sneller of wendbaarder wordt.” Daarnaast helpt de data voor een betere classificatie. Rienk: “Net als bij vechtsport waar de gewichtsklasse bestaat, zijn er in de rolstoelsport ook klasses voor de soort en de mate van een beperking. Classificatie was tot op heden vooral opgebouwd op basis van ervaring, terwijl het nu objectief onderbouwd kan worden.”  

Erkenning 

Daarnaast draagt de digitale meting bij aan het vergroten van de erkenning voor rolstoelsport als professionele sporttak. “Bij de Formule 1 en bij voetbal zijn individuele prestaties al live zichtbaar. Met de komst van onze sensoren laten we zien dat ook rolstoelsport professioneel is. Daarmee krijgen onze sporters de broodnodige erkenning en komen ze sneller voor het voetlicht bij sponsors. Bovendien krijgen toeschouwers dankzij de livestream meer inzicht in de individuele sportprestaties en leven zo meer mee met de sporters en de wedstrijd.” 
Dagelijks gebruik 

In een structurele samenwerking met revalidatiecentrum Basalt in Den Haag zet De Haagse zich in om deze sportinnovatie ook te gebruiken bij revalidatie en dagelijks gebruik. Zo kan met de sensoren bijvoorbeeld worden gemeten hoe actief iemand is of het gewicht optimaal is verdeeld en hoe het persoonlijke gebruik van de rolstoel door de dag heen is. Rienk: “Rolstoelen worden nu natuurlijk al op maat gemaakt, maar met meer objectieve meetgegevens kan dit sterk worden verbeterd, waardoor bijvoorbeeld het gebruik minder energie kost en er minder risico bestaat op schouderblessures.” 

Nieuwe standaard 

Studenten van de opleiding Bewegingstechnologie en andere studenten van diverse opleidingen zijn betrokken bij het onderzoek met Basalt. Zij voeren metingen uit, beantwoorden deelvragen en monitoren de uitkomst van de metingen. “Uiteindelijk hoop ik dat deze innovatie een nieuwe standaard wordt, niet alleen in de rolstoelsport, maar ook in de revalidatie en het dagelijks gebruik.”