Marcel Daniëls ziet het nieuwe Instellingsplan als een werkwoord

‘Voor een duurzame en rechtvaardige wereld, ook op de Cariben’ 

Als je met je studenten jaarlijks naar de Cariben kunt gaan, heb je een droombaan! Maar vraag docent Marcel Daniëls waar hij liever is, op de Cariben of voor de klas, dan aarzelt hij geen seconde. “Voor de klas. Het klaslokaal is de plek waar ik mij thuis voel.” Daar draagt hij sinds 2019 met zijn onderwijs bij aan een duurzame en rechtvaardige wereld voor het hele Koninkrijk der Nederlanden. Innovatief en in co-creatie met het werkveld. In het nieuwe Instellingsplan vindt hij zijn ambities terug. 

Hoe wonderlijk mooi zijn de Cariben volgens de talloze touraanbieders. Marcel Daniëls laat twee foto’s zien. Hierop geen wuivende palmen aan een Bountystrand. Op iedere foto een bouwvallig hutje. Schrijnende armoede. “In beide hutjes wonen ouderen. De eerste foto heeft hij zelf gemaakt toen hij werkte in het straatarme Laos. De tweede foto op Bonaire, een Nederlandse gemeente, is van de Nationale Ombudsman. De ouderen die in dit hutje wonen, moeten de  zee in, omdat zij geen sanitair hebben. Hoe kan het dat in Nederland zo’n situatie voortduurt?”  

Venezuela als buurland 

Het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden regelt de verhoudingen met de Caribische eilanden. Zo kent ons  Koninkrijk vier landen, vier talen en de gemiddelde burger weet er bedroevend weinig van. Marcel: “Vraag iemand wat het grootste buurland van ons koninkrijk is en de meesten zullen klakkeloos Duitsland noemen. Maar Venezuela ligt op zichtafstand van Curaçao. Bijna niemand weet dat Saba, Sint-Eustatius en Bonaire Nederlandse gemeenten zijn, waar de Nederlandse wet- en regelgeving geldt. We hebben een mooie geschiedenis, maar niet als het om de Cariben gaat. Een deel daarvan hebben we nooit met elkaar gedeeld. Pas in 2022 bood de regering excuses aan voor het slavernijverleden, een existentiële kwestie voor talloze mensen in de Cariben en in Nederland. Dit bijzondere stukje koninkrijk op tienduizend kilometer afstand is te lang een vergeten dossier geweest. In ons onderwijs en in het openbaar bestuur.” 

Twee werelden 

Vanaf 2019 heeft Marcel Daniëls binnen de faculteit Bestuur, Recht en Veiligheid gebouwd aan het curriculum Koninkrijkszaken: de introductieminor, de verdiepingsminor en de cursus voor professionals ‘Kennis en begrip van het Caribisch deel van het Koninkrijk’. Want ook voor ambtenaren die werken binnen Koninkrijksrelaties, blijkt er een wereld te winnen. “Het doel is om elkaar in het koninkrijk beter te leren begrijpen. We hebben het over twee totaal verschillende werelden. Als bijvoorbeeld een storm in Nederland schade toebrengt aan woningen, is er diezelfde dag nog hulp. Als een orkaan van categorie 5 over Sint-Maarten trekt, is het eiland de eerste week compleet onbereikbaar. Maar we zitten wel met z’n allen in hetzelfde koninkrijk. Dat is geen keuze; het is een gegeven. Deze relatie met het Caribische deel van het koninkrijk moeten we bespreken, zeker als je een opleiding doet bij de faculteit Bestuur, Recht en Veiligheid.” 

Samen met het werkveld 

Het kost Marcel geen enkele moeite om met passie te praten over zijn vakgebied. Waar raakt die passie zijn bevlogenheid voor het nieuwe Instellingsplan? “Ik heb hier een rapport van de Raad van State. Deze adviseert het kabinet om meer te investeren in wederzijdse kennis en begrip en in de kwaliteit van bestuurders. Een concrete aanbeveling van de Raad van State is om te zorgen voor een verdere versterking en professionalisering van het bestuur en het ambtenarenapparaat door te voorzien in een structureel opleidingsaanbod. Dat is precies wat we doen. Samen met het werkveld. In co-creatie, een belangrijk begrip in het nieuwe Instellingsplan.” 

Opdracht van ministers

“Zie je deze groepsfoto? Op de eerste rij staan de drie gevolmachtigde ministers van Aruba, Sint-Maarten en Curaçao. Op de tweede rij staan onze studenten en ambtenaren van verschillende departementen. De gevolmachtigde ministers zijn de opdrachtgevers van de studenten. De professionals van de departementen geven gastcolleges. Dat is co-creatie. Als student kun je zomaar in gesprek komen met ministers van een land binnen het koninkrijk. Fantastisch! Die ministers komen met authentieke leeropdrachten, rechtstreeks vanuit de regering van hun land. Die opdrachten pakken we samen met het werkveld op. Kan het beter?!” 

De bestuurder en de pastoor 

Voor Marcel is de implementatie van het nieuwe Instellingsplan geen issue. “Gewoon doen. Wil je co-creatie? Ga dan met professionals in je vakgebied om tafel zitten. Vraag wat hun problemen en uitdagingen zijn. Werk daaraan door studenten authentieke leeropdrachten te geven. Ontwikkel samen innovatief, relevant en praktijkgericht onderwijs. Trek zo het werkveld dicht tegen je aan. Bij de faculteit BRV werken we aan die inclusieve, rechtvaardige en duurzame wereld. Vraag je aan een bestuurder hoe het gaat op zijn eiland, dan zal hij zeggen: geweldig. Stel je deze vraag aan de pastoor, dan vertelt hij je een heel ander verhaal. Onze studenten praten met de bestuurder én de pastoor. Als zij de opleiding hebben afgerond, kunnen ze in het openbaar bestuur met meer dan gemiddelde kennis de problemen van de Caribische delen in het koninkrijk aanpakken. Leveren ze een praktische bijdrage aan die duurzame en rechtvaardige wereld, waarover het nieuwe Instellingsplan gaat. Waarom? Omdat we die ouderen in dat hutje op Bonaire niet willen laten verkommeren in hopeloze armoede.” 

In de serie Verhalen van De Haagse delen we portretten van collega’s en studenten, waarin zij vertellen over de verbinding tussen hun eigen drijfveren met het Instellingsplan.