Ontwerpen is tof, of het nou om producten of verpakkingen gaat

Denk jij aan thee of deo als je aan ‘ontwerpen’ denkt? Of net als ik eerder aan een stoel of een laptop? Bij de opleiding Industrieel Product Ontwerpen (IPO) specialiseren studenten zich in jaar 3 in óf productontwerp óf verpakkingsontwerp. De verpakking van je deo begint immers ook met een ontwerp. Kiki de Boer en Mellany van der Plicht studeren allebei IPO in Den Haag. Wat doen ze zoal tijdens de opleiding en wat vinden zij nou eigenlijk leuker: een product of een verpakking ontwerpen?

Mellany koos voor productontwerp. Ze is net klaar met haar meeloopstage van jaar 3. Bij een bedrijf dat rollators ontwerpt, Rollz, deed ze een halfjaar van alles. Niet alleen ontwierp ze een nieuwe rollatortas, ook testte ze een rollator in allerlei situaties. Ze ging er bijvoorbeeld de trein mee in. Dat testen deed ze met een medestagiair, dus gezellig was het ook. Verder maakte ze met een collega een duurzaamheidsanalyse van het bedrijf en zette ze soms rollators in elkaar. Verrassend leerzaam. Maar de meeste voldoening haalde ze toch wel uit het herontwerpen van het trilhandvat voor de parkinsonrollator.

Rollator die gebruiker in beweging houdt

‘Dat was echt een leuke opdracht’, aldus Mellany. ‘Het bedrijf heeft een rollator die speciaal voor mensen met Parkinson is. Die kunnen namelijk in een ‘freeze’ komen. Dan communiceren de benen niet meer met de hersenen en stopt het lopen.’ Dat trillende handvat is een van de drie functies die de rollator heeft om de gebruiker in beweging te houden of weer te krijgen. Er kan ook een laserstreep op de grond geprojecteerd worden en er kan een metronome piep klinken. Allebei bedoeld om het loopritme te stimuleren.

Negende ontwerp was goed

Toen Mellany aan haar stage begon, was de trilling van het handvat prima voelbaar op een laminaatvloer maar buiten veel minder. Of Mellany een oplossing wist. Mellany: ‘Dat was nog helemaal niet zo simpel. Ik heb negen modellen nodig gehad om tot een goed ontwerp te komen. Uiteindelijk heb ik de trilmotor naar beneden verplaatst en het handvat omgedraaid zodat er meer ruimte kwam voor een extra bruggetje. Dat losse onderdeel heb ik toen geïntegreerd in de rest. Mijn collega’s en ik zijn gaan testen en toen bleek gelukkig dat het bij iedereen goed werkte. Heel gaaf!’

Productontwerp en verpakkingsontwerp

Hoewel ook Kiki in jaar 3 voor de specialisatieminor ‘Productrealisatie’ koos, is ze ook graag bezig met de verpakking van producten. Ze deed de minor ‘Packaging Design and Innovation’ dus later alsnog. Kiki: ‘Bij producten is vormgeving in 3D heel belangrijk terwijl het bij verpakkingsontwerp ook om grafisch design (2D) gaat. Die combinatie blijkt perfect te zijn voor mij.’ Bij een verpakking komt heel wat kijken. Om te beginnen moet die er goed uitzien, goed geopend kunnen worden en stevig zijn. Daarnaast is-ie bij voorkeur zo klein en licht mogelijk, fancy bedrukt, en als het even kan gemaakt van honderd procent herbruikbaar materiaal.

Snoeptomaatjesverpakking

De leukste verpakkingsopdracht was voor Kiki toch wel de snoeptomaatjesverpakking voor Tommies. Tijdens het project leerde ze veel over logistiek, bijvoorbeeld dat de verpakkingen in standaardkratjes gaan. Kiki: ‘Als je de maten van je verpakking iets aanpast, passen er meer in een kratje. Dat kan veel heen en weer rijdende vrachtwagens besparen! Ook gaat het bij producten vaak om echt grote aantallen. Door de verpakking 1 gram lichter te maken, bespaar je dus gauw heel veel materiaal.’ Met handige keuzes in de ontwerpfase beperken onze ontwerpers in spé dus de impact op het milieu.

Wat leuk is aan IPO

Wat IPO studeren zo leuk maakt, zit ‘m voor Kiki in de projecten. Dan ga je zelf aan de slag met de handvatten die je tijdens de lessen aangereikt krijgt. ‘Bij IPO ben je zelf de grootste leermeester. Ik vind het ook altijd heel erg leuk dat je echt iets gemaakt hebt aan het einde van een blok. Het is niet zoals bij andere studies dat je aan het einde weer meer kennis van iets hebt. Bij IPO heb je én meer kennis én mooie modelletjes én een mooi ontwerp. En dankzij de minor Fotografie kan ik die ontwerpen nu ook mooi op de foto zetten.’ 

Van leuk tekeningetje naar produceerbaar ontwerp

Als Mellany de afgelopen jaren tijdens de opleiding IPO íets heeft geleerd, is het toch wel dat een ontwerp realistisch moet zijn. ‘Ik was gewend leuke dingetjes te tekenen, maar als je een paar keer als feedback krijgt dat iets niet realiseerbaar is, dan ga je anders naar dingen kijken. Aan meer aspecten denken. Het mag nog steeds leuk zijn natuurlijk – graag zelfs - maar het ontwerp moet een produceerbaar product opleveren. Als ik nu een ontwerp zie, denk ik soms: oh, maar dát aspect is niet heel goed.’

Weten wat ze niet wil

Dat ze met haar ontwerpen kan bijdragen aan duurzaamheid is voor Mellany een fijne gedachte. En dat ze mensen kan helpen ook, zoals met die rollator tijdens haar stage. Die stage leverde haar overigens nog meer op, bijvoorbeeld het inzicht dat ze voorlopig nog niet hoeft te weten wat ze later wil. Dat weet ze namelijk echt nog niet precies, al weet ze wel steeds beter wat ze niet wil. ‘Die technische kant, daar ben ik niet heel sterk in. En de hele dag 3D-modelleren lijkt me ook niet leuk. Ja, ik ken mensen die dat wél superleuk vinden. Geef mij maar een beetje afwisseling.’

On-the-road-ontwerpbureautje

Kiki zit nu in jaar 3. Heeft ze toekomstplannen? ‘Die zijn nog vaag en veranderen soms ook per dag. Het lijkt me heerlijk om straks gewoon te werken in de richting van product- of verpakkingsontwerp en dan voor een bedrijf. Maar ik heb ook nog altijd de droom een busje te kopen en dat om te bouwen en dan het on-the-road-leven te gaan leven. Wat voor werk daar dan bij past, ik weet het niet. Wie weet een eigen on-the-road-ontwerpbureautje.’

Lijkt het jou leuk om verpakkingen of producten te ontwerpen? Bekijk de website van Industrieel Product Ontwerpen op De Haagse Hogeschool.