Op kennismissie in Zuid-Afrika

Kunnen wij bestaande samenwerkingen op het gebied van onderwijs en onderzoek tussen Nederlandse en Zuid-Afrikaanse onderwijsinstellingen bekrachtigen, nieuwe samenwerkingen starten en de relaties tussen beide landen versterken? Dit was de kern van de kennismissie die demissionair minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Robbert Dijkgraaf samen met vertegenwoordigers van 21 kennisinstellingen ondernam tussen 15 en 18 oktober. Elisabeth Minnemann, voorzitter van het College van Bestuur van De Haagse Hogeschool, ging ook mee, als een van de vertegenwoordigers en boegbeeld namens het hbo.  

Dijkgraaf: “Internationale samenwerking is cruciaal voor de kwaliteit en uitwisseling van kennis. Samenwerking op het gebied van onderwijs en onderzoek tussen onze werelddelen is helemaal belangrijk om mondiale uitdagingen, zoals de energietransitie en voedselzekerheid, aan te kunnen pakken. Ik kijk ernaar uit om samen met 21 instellingen en organisaties nieuwe samenwerkingen tussen Nederland en Zuid-Afrika mogelijk te maken.” bron: rijksoverheid.nl 

Voor De Haagse waren voor de reis naar Zuid-Afrika, die zeker succesvol genoemd mag worden, drie belangrijke doelen geformuleerd: 

Samen leren van onze Zuid-Afrikaanse partners 

De Haagse Hogeschool heeft als ambitie bij te dragen aan een duurzame en rechtvaardige samenleving door hoogwaardig, praktijkgericht onderwijs en onderzoek. De thema’s van de kennismissie (sociale rechtvaardigheid, gelijke kansen, open wetenschap, academische vrijheid en de rechtvaardige energietransitie) sloten hier naadloos op aan. Daarom stond deze reis, naast het bestendigen en uitbreiden van samenwerkingen, vooral ook in het teken van luisteren naar onze Zuid-Afrikaanse partners en leren over de Zuid-Afrikaanse onderwijssector, diens context en uitdagingen.  

Zo stond op de eerste dag een bezoek aan Kasteel de Goede Hoop en het reconciliatiegebouw op het programma. Dit fort, tussen 1664 en 1679 gebouwd in opdracht van de VOC, doet tegenwoordig dienst als symbool van het slavernijverleden en als museum. De directeur van het museum vertelde op indrukwekkende wijze hoe het kasteel is omgevormd tot nationaal erfgoed, een plek voor Ubuntu waar dialoog, reconciliatie (verzoening) en mensenrechten centraal staan. Veel indruk maakte ook het bezoek aan Usasazo High School in Khayelitsha, een township in de omgeving van Kaapstad. De directeur van deze school bewijst, samen met zijn team, dat je ondanks de sociale ongelijkheid en beperkte middelen die inherent zijn aan het leven in de townships, samen het verschil kunt maken en een positieve bijdrage aan het leven van je studenten kunt leveren. Elisabeth Minnemann: “Deze school laat zien: als je docenten goed in positie brengt en hen zich laat ontwikkelen, dan profiteert de hele school en vooral de studenten daarvan. Wat ik ook erg indrukwekkend vond, was de enorme mate van participatie van de studenten. Alles wat we zagen tijdens dit bezoek was, zeker gezien de strijd die deze school achter zich heeft, inspirerend. Hier kunnen wij van leren.” 

Leerzaam was ook de interactieve sessie op de laatste dag in de Innovation Village met als thema ‘Bridging the skills gap’, o.a. over de enorme jeugdwerkeloosheid in Zuid-Afrika. In aanwezigheid van koning Willem-Alexander en koningin Máxima, die in Zuid-Afrika op staatsbezoek waren, bespraken professionals uit het werkveld uit beide landen, vertegenwoordigers van de arbeidsmarkt en enkele studenten hoe bijvoorbeeld innovaties in het mbo, ho en het bedrijfsleven kunnen bijdragen aan een soepelere aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt en het creëren van meer stages. Een belangrijke conclusie waar het panel op stuitte was dat er een hele grote uitdaging ligt die niet makkelijk of snel op te lossen is. Maar door betere afstemming tussen bedrijfsleven en de onderwijsinstellingen, vooral gericht op de skills die het bedrijfsleven vraagt van net afgestudeerden, kan er een goede slag gemaakt worden.  

Bestaande samenwerkingen met Zuid-Afrika versterken en verdiepen 

Samenwerken gaat over relaties bouwen. Bestaande samenwerkingsrelaties uitbouwen en nieuwe relaties opbouwen. Daarom was het een gelukkig toeval dat minister Dijkgraaf zijn openingsspeech voor de kennismissie gaf bij de University of Western Cape (UWC), een van de bestaande Zuid-Afrikaanse onderzoekspartners van De Haagse.  

De minister sprak op de campus van UWC over het belang van onderwijs als sleutel tot vrijheid en persoonlijke ontwikkeling bij een universiteit die ten tijde van de apartheid een cruciale rol speelde in het verzet ertegen. Na de toespraak was er een vraag- en antwoordsessie met enkele zeer betrokken, activistische studenten die vertelden over de uitdagende toekomst die zij en hun medestudenten tegemoet gaan: de werkloosheid onder afgestudeerden is op dit moment meer dan 60%.  

Bij het Mayibuye Archief op de campus zagen de leden van de delegatie de unieke multimediacollecties met verschillende facetten van het verzet tegen de Apartheid, zowel binnen als buiten de grenzen van Zuid-Afrika. De archivaris, die verschillende items aan de delegatie toonde, onderstreepte het belang van samenwerking bij de herwaardering van de geschiedenis. 

Aan het einde van het bezoek aan onze partneruniversiteit spraken vertegenwoordigers van De Haagse en UWC over de huidige staat van de samenwerking en de mogelijkheid van een nieuw onderzoeksproject in samenwerking met kenniscentrum Mission Zero.  

Cape Peninsula University of Technology (CPUT) was een tweede partneruniversiteit die werd bezocht. Met deze partner, die al verbonden is aan onze faculteit Technology, Innovation & Society, is besproken de samenwerking nog verder uit te breiden, specifiek richting onze sportopleidingen.  

Naast de partneruniversiteiten was er ook gelegenheid om de relatie met oude bekenden op te halen, zoals tijdens het alumni-diner. We nodigden twee Nederlandse en twee Zuid-Afrikaanse oud-studenten van De Haagse uit om ons te komen vertellen over hun carrière na het afstuderen. Het was interessant om van hen te horen hoe een internationale stage of studieperiode in het buitenland je carrière kan beïnvloeden. Zo besloot een van de twee Nederlandse alumni na zijn eindstage in Kaapstad er te blijven. Het bezoek was niet alleen uit voor de gezelligheid of uit interesse, er werd ook besproken wat wij in de toekomst voor elkaar kunnen betekenen. Om alumni van ons aan de andere kant van de wereld met warmte en trots over ‘hun’ De Haagse Hogeschool te horen spreken, het blijft een bijzondere ervaring.  

Nog een belangrijke alumnus die tijdens de reis bezocht werd: Albert van Oudheusden. Hij is een belangrijke schakel voor De Haagse in Zuid-Afrika, in het bijzonder voor de projecten van het kenniscentrum Mission Zero.  

Langdurige inbedding van de resultaten van het iKudu project en het DCT-REES project 

De Haagse heeft twee onderzoeksprojecten (Erasmus+) tijdens deze reis extra onder de aandacht gebracht om de resultaten ervan te bestendigen en erop door te pakken.  

iKudu Transforming Curricula Through Internationalisation and Virtual Exchanges - kenniscentrum Global & Inclusive learning 

iKudu is gericht is op het opzetten van een praktijkgemeenschap voor Collaborative Online International Learning (COIL) en de rol die dit kan spelen bij de internationalisering van het curriculum. COIL is een methode waarbij studenten uit verschillende landen op afstand samenwerken in groepen van verschillende grootte om samen een probleem op te lossen. Ze gebruiken hiervoor online tools zoals Skype, Teams of Zoom om een gezamenlijke opdracht te voltooien, waarbij verschillende 21e-eeuwse vaardigheden worden ontwikkeld, waaronder virtueel teamwork, interculturele communicatie en effectief omgaan met IT-tools. Bij iKudu zijn instellingen voor hoger onderwijs betrokken: vijf in Zuid-Afrika en vijf in Europa, waaronder De Haagse Hogeschool, waaruit al 55 verschillende COIL praktijken zijn ontstaan. COIL is een krachtige, inclusieve tool bij de internationalisering van het onderwijs. Daarom kon het ook op veel belangstelling rekenen, ook van meerdere nieuwe potentiele samenwerkingspartners.  

DCT-REES: Direct Current Technology Renewable Energy Education and Skill - kenniscentrum Mission Zero 

In het project DCT-REES werkt De Haagse samen met zeven Zuid-Afrikaanse universiteiten en hogescholen aan kennisoverdracht op het gebied van gelijkspanning. Door gebruik te maken van gelijkspanning en geavanceerde vermogenselektronica is het mogelijk om, om zonder wisselspanning van het elektriciteitsnet, met zon-PV, accu’s en huishoudelijke apparatuur toch energievoorziening te kunnen bieden. Een zonnepaneel brengt in Zuid-Afrika gemiddeld twee keer meer energie op dan datzelfde paneel in Nederland. Toch is de introductie en het gebruik van hernieuwbare energie veel trager dan je zou verwachten op basis van de potentie, wat deels te wijten is aan niet goed aansluitend onderwijs. Gelukkig richten de laatste jaren steeds meer bedrijven en start-ups zich op een betaalbare en stabiele energievoorziening voor (kleine) bedrijven en particulieren.  

DCT-REES is dit jaar als Erasmus+ project afgerond, maar de samenwerking met ons netwerk in Zuid-Afrika blijft bestaan. Sterker nog, tijdens de reis is over een vervolg van dit onderzoekproject een MoU ondertekent tussen De Haagse Hogeschool, faculteit Technology, Innovation & Society en de Tshwane University of Technology (TuT), faculty of Engineering.