Partner Up!-partnership bij HBO-V brengt stagediscriminatie in kaart

De zorg staat onder druk. Daarom is het uiterst belangrijk dat de opleiding HBO Verpleegkunde voldoende nieuwe, gemotiveerde mensen opleidt. En toch haken te veel studenten af in het derde jaar. Niet omdat zij de studie te moeilijk vinden. Ze stranden vooral op de stage. Het Partner Up-collectief binnen HBO Verpleegkunde – een inclusieve participatie van studenten en docenten – probeert de ernst en omvang van stagediscriminatie onder HBO-V-studenten in kaart te brengen. 

Wie ‘discriminatie’ zegt, denkt al gauw aan racisme en seksisme. De stagediscriminatie in de zorg is breder, zegt HBO-V-docent Andries Hiskes. “Daar gaat het vooral ook over machtsmisbruik. Ik was nog geen drie maanden docent bij de opleiding of ik had al een huilende stagiaire bij mij die tijdens haar stage op een intimiderende manier woorden kreeg toegevoegd die ik hier niet zal herhalen. Toen realiseerde ik mij: dit is een ernstig probleem waar we ook als opleiding iets aan moeten doen.” Alumna en verpleegkundige Christy Foster beaamt dat. “Stagediscriminatie is een groot, maar ook een latent probleem. Tijdens een van mijn stages ben ik met de nek aangekeken door het team waar ik in zat, omdat ik een handeling van een collega ter discussie durfde te stellen. Ik heb dat nooit gemeld, maar daardoor was mijn stage een heel nare periode.”

Partnership

Als school en als opleiding heb je hierin een verantwoordelijkheid, vindt Andries Hiskes. Hij was daarom direct geïnteresseerd toen hij een pitch hoorde over het project Partner Up! Daarin werken studenten en docenten in partnerships aan een voor hen relevante casus. Bijvoorbeeld de verbetering van het curriculum. Waarom, zo dacht Andries, kon dat ook niet stagediscriminatie zijn waar HBO-V-studenten last van hadden? Hij zocht medeonderzoekers onder docenten, studenten en alumni en zo werd het Partner Up-project Stagediscriminatie geboren. 

Steviger staan

Andries: “Blijkbaar is de druk op de zorg zo gigantisch, dat de stress wordt afgereageerd op de jonge stagiaires. Maar die vragen niet om die druk. Ze vinden het werk in de zorg leuk, maar niet altijd de werkomstandigheden of de manier waarop ze worden behandeld. In ons partnership denken studenten, docenten en alumni na over het vak, over hoe zij daarin een positie in kunnen nemen en hoe ze steviger kunnen staan in hun eigen handelen.”
Christy: “Onze overleggen hebben een hoog democratisch gehalte. Iedere stem telt even zwaar binnen dit Partner Up!-project. Als partnership willen we zo dicht mogelijk bij de stagiaires komen. Willen we hun verhalen ophalen. Ze kunnen die vertellen in brave spaces.” 

Barrière

Als stagediscriminatie zo’n groot probleem is, stapelen die verhalen zich op elkaar, zou je zeggen. Maar op dat punt stuit het partnership op een barrière. Andries: “We vragen studenten om buiten hun stage- en studie-uren naar ons te komen om te vertellen hoe zij die stage ervaren. Dat is meestal ’s avonds. Dan hebben ze niet meer de energie om te komen of ze hebben nog een kleine baan om te voorzien in hun levensonderhoud. De agenda van de moderne student is erg vol. Het alternatief is om ons partnership te integreren in de lessen. Maar dat kan voor docenten weer lastig zijn.”

Verandering nodig

Andries, zelf docent: “Het is geen onwil. Op hen ligt ook een druk om een lesprogramma te geven. De tijd die ze daarvoor krijgen, hebben ze ook echt nodig. Maar als er niks verandert in de werkcultuur, blijven verpleegkundigen vroegtijdig in hun carrière uitvallen. Steeds meer collega-docenten zien dat daarin verandering moet komen. En dus krijgen we ook onder docenten een steeds breder draagvlak.” 

Doorbreken

Christy: “Mijn nare stage-ervaring herkende ik aanvankelijk niet als een probleem waarmee ik anderen mocht belasten. Ik vond dat ik het zelf moest oplossen en raakte bijna in een burn-out. Ik kan mij voorstellen dat studenten denken: wat voegt het toe als ik het meld? En als ze dat al zouden willen: waar kunnen zij terecht? Er zijn geen richtlijnen, niet voor docenten en niet voor stagecoördinatoren. Dus iedere docent moet steeds weer bedenken wat de beste actie is. Dat heeft er ook voor gezorgd dat veel studenten het maar laten zitten. Zij hebben het druk. De docenten hebben het druk. Iedereen doet z’n best. Lukt het dan niet met de stage, dan kies je een andere opleiding. Dat willen we doorbreken.”

Gepassioneerd

Andries: “We laten het collectief verder groeien. We halen verhalen geanonimiseerd op, zodat we kunnen delen wat er in het werkveld gaande is. We roepen studenten op om hun verhalen te vertellen. De brave spaces zijn er voor hen, onafhankelijk van de docenten. Het gaat hier om het duurzaam bewerkstelligen van een cultuuromslag binnen het verpleegkundevak. De mensen die in dit systeem volwassen worden, nemen de gedragingen van hun meerderen over. Dat systeem doorbreken is een heel belangrijk doel van dit Partner Up!-project.”
Christy: “Bij elke nieuwe horde die we tegenkomen, word ik steeds gepassioneerder. Dan denk ik: dit is precies waarom het al jaren een probleem is. Een probleem dat we samen moeten tackelen.”

Oproep

Ben jij HBO-V-student en heb jij nare ervaringen (gehad) op je stage? Wil je erover vertellen in een veilige omgeving? Meld je dan aan bij Brave space.