Social Work: studievoorschotmiddelen gebruiken voor flexibel deeltijdonderwijs

De opleiding Social Work aan De Haagse Hogeschool biedt een flexibele deeltijdvariant aan, waarin het onderwijs nog beter is afgestemd op de leef- en werksituatie van de studenten. De ontwikkeling van deze variant is mogelijk gemaakt dankzij de inzet van de studievoorschotmiddelen. Docent Kirsten Steenks en student Carin Groenendijk vertellen waarom de studenten hier beter van worden. 

Op deze manier houd ik wel plezier in het studeren.

De Haagse Hogeschool heeft in de Kwaliteitsafspraken vastgelegd, dat de studievoorschotmiddelen besteed worden aan activiteiten die de studeerbaarheid van het onderwijs bevorderen. Carin Groenendijk heeft een carrière van 20 jaar opgebouwd in de begeleiding van mensen met een verstandelijke beperking. In die tijd deed zij meer deeltijdopleidingen. “De flexibele variant zoals De Haagse die heeft ontwikkeld, bevordert voor mij absoluut de studeerbaarheid van het onderwijs.” 

Kirsten Steenks vindt dit van het allergrootste belang. “Ik ben blij dat we de financiële ruimte hebben gekregen om op te trekken met het bureau 2B Learning, experts in blended en flexibel onderwijs. Het was echt verrijkend dat wij in het ontwikkelingstraject konden sparren met Marja Bakker en Johan de Bruin. Je hebt die ogen van buiten gewoon nodig om een opleidingsvariant goed te kunnen ontwikkelen.” 

Loskomen van een oud idee 

De flexibele variant is ontwikkeld voor de deeltijd- en duaal studenten. De deeltijdstudenten studeren naast hun gewone baan, net als Carin. De duaal studenten hebben een leer-werkcontract. Als leerling-werknemers werken zij minimaal 16 uur per week bij hun werkgever en gaan zij gemiddeld 1 dag per week naar school. 

Kirsten: “Toen wij begonnen met de ontwikkeling van de flexibele variant, moesten we loskomen van het idee dat studenten gewoon naar school komen om daar het programma te volgen van jaar 1 tot en met jaar 4. Studenten mogen in de flexibele deeltijdvariant met alles wat zij in zich hebben – alle opgebouwde kennis en ervaring die van toepassing is op de betreffende leeruitkomsten  – de toetsopdrachten maken. Als opleiding zorg je vooral voor een ondersteunende leeromgeving.” 

Belang van leeromgeving 

Daar zit nog een belangrijk ontwikkelpunt, vindt Carin: “De digitale leeromgeving Blackboard is niet gebruikersvriendelijk en niet ingericht op het flexibele deeltijdonderwijs. Blackboard is lastig toegankelijk voor studenten en docenten. Met als gevolg dat je veel moet zoeken en vaak moet doorklikken, maar ook dat we onze resultaten langs allerlei verschillende kanalen krijgen toegestuurd.”  

Kirsten beaamt dat. “Studenten moeten met behulp van de leeromgeving op Blackboard aan de slag kunnen en alle informatie en opdrachten gemakkelijk kunnen vinden. Dat moet gelden voor de student die graag 1 dag per week naar school komt. Maar ook voor de student die alleen online contact wil met de hogeschool. Én voor de student die op eigen houtje aan de slag wil gaan. Met zo’n diverse doelgroep is een goed toegankelijke leeromgeving echt essentieel. Volgend jaar gaat De Haagse Hogeschool over op een andere leeromgeving.” 

Denkstappen faciliteren 

Samen met Marja en Johan van 2B Learning zijn Kirsten en haar collega’s gaan nadenken over de vraag wie hun studenten zijn. “Natuurlijk zijn dat deeltijdstudenten en duaal studenten. Maar in elk van beide groepen zijn weer veel verschillen. Je hebt mensen die graag alleen leren. Mensen die graag samen leren. Mensen die graag online leren. Mensen die graag in de praktijk leren of samen met een expert. Al die aspecten moeten in elke module aan de orde komen. Dat klinkt heel logisch. Maar het is superlastig als je gewend bent om gewoon klassikaal onderwijs te ontwikkelen. 

Wat hebben studenten nodig om een module met goed gevolg af te kunnen sluiten? Welke denkstappen moeten zij zetten om een opdracht te maken? Door veel meer te denken in denkstappen en díe te faciliteren, hebben wij ons deeltijd- en duaal onderwijs op een andere, meer flexibele manier vormgegeven.” 

Vernieuwend 

Hoe dan flexibeler? Kirsten: “Als docent heb je daarin meer dan alleen de expertrol in je eigen vakgebied. Je bent ook de expert in leren leren. Je bent coachend bezig. Je faciliteert de studenten door te zorgen voor bijvoorbeeld filmpjes, ingesproken PowerPoints en opdrachten waar ze zelf mee aan de slag kunnen gaan. En je houdt je expertrol op je vakgebied, omdat studenten het leuk vinden om te horen over achterliggende theorieën. Al die rollen zijn geïntegreerd in het flexibele deeltijdonderwijs. Daarbij zijn we afgestapt van vakken. Studenten krijgen een opdracht en kijken welke kennis en vaardigheden zij nodig hebben om die opdracht te kunnen maken. Als docent ondersteun je hen daarbij vanuit die verschillende rollen. In de integratie van de rollen, in het afscheid nemen van klassikaal onderwijs en van vakken zit de onderwijsvernieuwing. Alles ter ondersteuning van het leren van de studenten.” 

Aansluiten op praktijk 

Social Work heeft mooie dingen gedaan met de studievoorschotmiddelen. Kirsten zelf is vooral nauw betrokken bij de ontwikkeling van de hoofdfasemodule ‘De kunst van het begeleiden’. Die module heeft haar hart, omdat die alles in zich heeft wat je in de praktijk als social worker nodig hebt in het contact met je cliënten. De aansluiting op die praktijk vormt nog een mooie uitdaging. Kirsten: “Je komt in die kunst van het begeleiden voor heel veel situaties te staan. Het is de uitdaging om zo veel mogelijk van die situaties zo goed mogelijk te coveren in de opleiding. Om ons onderwijs dus zo goed mogelijk aan te laten sluiten op de praktijk. Die aansluiting willen we steeds verder verfijnen, in afstemming met het werkveld. Ook daarin zullen onze studenten een inbreng hebben.” 

Plezier in studeren 

Over die aansluiting is Carin overigens goed te spreken. “De dingen die ik leer en de opdrachten die ik uitvoer, kan ik direct toepassen in mijn werk. Een voorbeeld: ik begeleid een cliënt met een kinderwens. Dan mag ik niet zeggen: goed of slecht idee. Met mijn kennis uit de module ‘De kunst van het begeleiden’ heb ik met de cliënt een balansmodel gemaakt over draagkracht en draaglast. Bij de bespreking daarvan maak ik gebruik van de gesprekstechnieken die ik geoefend heb. Zo kan ik haar helpen.”  

Carin is verrast door de betrokkenheid die zij bij haar docenten ervaart. “Ze zijn gewoon hartstikke lief. Dat is voor mij belangrijk. Net zo belangrijk als de wekelijkse les en de contacten met medestudenten. Daarin investeer ik veel. Elkaar kunnen helpen, samen dingen doen en met elkaar sparren, plus de goede contacten met de docenten. Al dat alles bij elkaar zorgt er bij mij voor, dat ik plezier houd in het studeren.”